การมีลูกในวันที่พร้อมคือความฝันของคุณพ่อคุณแม่ เพราะบางครั้งแต่งงานแล้วยังไม่ได้อยากมีลูกในทันที หรือแต่งงานตอนที่อายุมากแล้ว หรือมีปัญหาสุขภาพและโรคประจำตัวที่ต้องได้รับการดูแลอย่างใกล้ชิดหากต้องการมีลูก การฝากไข่และการแช่แข็งอสุจิจึงเป็นทางเลือกที่ช่วยเติมเต็มการสร้างครอบครัวที่สมบูรณ์ในเวลาที่ต้องการ
อายุมากขึ้นมีลูกยากขึ้น
อายุเป็นปัจจัยสำคัญของผู้หญิงที่ส่งผลต่อการมีลูก โดยธรรมชาติหากอายุน้อยกว่า 30 ปี มักไม่ค่อยพบปัญหาในการตั้งครรภ์ แต่เมื่อผู้หญิงอายุเกิน 35 ปี การทำงานของรังไข่ลดลง คุณภาพและปริมาณของไข่ลดลงอย่างชัดเจน ส่งผลให้การมีลูกด้วยวิธีตามธรรมชาติยากขึ้น ส่วนในผู้ชายไม่ได้มีความชัดเจนว่าอายุเป็นปัจจัยที่มีผลต่อคุณภาพของอสุจิ ซึ่งใน 1 เดือน โอกาสในการตั้งครรภ์มีเพียง 30% ดังนั้นหากมีเพศสัมพันธ์เฉลี่ยวันเว้นวันมาแล้ว 1 ปียังไม่ตั้งครรภ์ แสดงว่าอาจจะมีภาวะมีบุตรยาก ควรปรึกษาแพทย์เฉพาะทางโดยเร็วเพื่อเพิ่มโอกาสในการมีลูก
ตรวจ AMH เช็กการทำงานรังไข่
วิธีตรวจเช็กคุณภาพไข่มีส่วนสำคัญในการวางแผนมีลูก การตรวจฮอร์โมน AMH (Anti – Mullerian Hormone) ที่สร้างจากไข่ในรังไข่จะช่วยประเมินการทำงานของรังไข่และบอกปริมาณไข่ที่ผลิต ทำให้ทราบโอกาสในการตั้งครรภ์ ซึ่งตรวจได้ง่ายเพียงเจาะเลือดและไม่ต้องงดน้ำงดอาหาร ซึ่งค่าของ AMH จะเป็นตัวช่วยทำนายการตอบสนองของรังไข่เมื่อเราฉีดยากระตุ้นไข่ ทำให้เราสามารถคาดการณ์ปริมาณไข่ในรอบกระตุ้นในการทำเด็กหลอดแก้วได้ โดยการตรวจ AMH สามารถตรวจได้ในผู้หญิงทุกคนที่ต้องการมีลูก ไม่จำเป็นว่าต้องอายุมาก เพราะรังไข่ของผู้หญิงบางคนอาจมีภาวะเสื่อมก่อนกำหนดได้ในกรณีที่มีโรคทางพันธุกรรม ระบบภูมิคุ้มกันบกพร่อง หรือรักษาด้วยยาคีโมบำบัด
ฝากไข่เพิ่มโอกาสมีลูก
ในคุณผู้หญิงการฝากไข่ช่วยเพิ่มโอกาสในการมีลูก ยิ่งกลุ่มที่ต้องรักษาด้วยยาเคมีบำบัดหรือการฉายแสงที่รังไข่อาจถูกทำลายจำเป็นจะต้องฝากไข่เพื่อให้สามารถมีลูกได้ในอนาคต ซึ่งต้องปรึกษาแพทย์เฉพาะทางอย่างใกล้ชิด การฝากไข่จะมีขั้นตอนยุ่งยากกว่าการแช่แข็งอสุจิ เริ่มตั้งแต่พบแพทย์เฉพาะทางเพื่อประเมินและวางแผน โดยจะมีการตรวจเลือด ตรวจฮอร์โมน ตรวจคัดกรองโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ เช่น ซิฟิลิส เอดส์ ไวรัสตับอักเสบ เป็นต้น และทำการอัลตราซาวนด์เพื่อเตรียมความพร้อม จากนั้นจึงฉีดยากระตุ้นไข่ ติดตามการเติบโตของไข่ ฉีดยากระตุ้นให้ไข่เจริญเติบโต เก็บไข่ และแช่แข็งไข่โดยใช้เทคนิคแช่แข็งอย่างรวดเร็วที่อุณหภูมิ -196 องศาเซลเซียสเพื่อหยุดอายุไข่ไว้รอวันที่ต้องการตั้งครรภ์ ดังนั้นในวันที่ต้องการตั้งครรภ์ไม่ว่าจะอายุเท่าไร แต่อายุของไข่คืออายุในวันที่ฝากไข่
ฉีดยากระตุ้นไข่ด้วยตัวเอง
ปัจจุบันการฉีดยากระตุ้นไข่ถูกออกแบบให้คุณผู้หญิงสามารถฉีดได้ด้วยตนเองไม่จำเป็นต้องมาโรงพยาบาล โดยฉีดบริเวณหน้าท้อง ระยะเวลาในการฉีดกระตุ้นไข่อยู่ที่ 9 – 12 วัน ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับการประเมินโดยแพทย์เฉพาะทาง หลังจากฉีดกระตุ้นไข่แล้วควรงดการมีเพศสัมพันธ์ งดการออกกำลังกายหนัก ๆ และต้องมาอัลตราซาวนด์เพื่อตรวจสอบการเจริญเติบโตประมาณ 2 – 3 ครั้งตามนัดหมายแพทย์ เพื่อวางแผนในการเก็บไข่ตามคำแนะนำของแพทย์ ซึ่งวิธีการเก็บไข่จะเป็นการทำหัตถการขนาดเล็กที่ใช้ยาสลบเข้ามาช่วยเพื่อนำเข็มเข้าไปดูดเซลล์ไข่ผ่านทางช่องคลอด ใช้เวลาไม่นานประมาณ 30 นาที หลังเก็บไข่เรียบร้อยอาจมีอาการปวดหน่วงเล็กน้อย ใช้เวลาพักฟื้นเพียง 1 – 2 ชั่วโมงก็กลับบ้านได้
เก็บไข่เพิ่มโอกาสสำเร็จ
ผู้หญิงแต่ละคนมีจำนวนไข่ที่กระตุ้นได้แตกต่างกัน ซึ่งขึ้นอยู่กับอายุเป็นสำคัญ โดยจำนวนไข่ที่เพียงพอสำหรับการตั้งครรภ์ในอนาคตแพทย์จะแนะนำที่ประมาณ 15 ใบ ซึ่งหากอายุน้อยกว่า 30 ปีน่าจะเก็บไข่ได้ 15 – 20 ใบต่อรอบที่กระตุ้นไข่ แต่เมื่ออายุ 35 ปีขึ้นไป จำนวนการเก็บไข่จะลดเหลือ 10 – 15 ใบต่อรอบ ยิ่งอายุมากจำนวนไข่ที่เก็บได้ยิ่งน้อยลง โดยอาจจะต้องเก็บสะสมหลายรอบเพื่อให้ได้จำนวนไข่ตามที่ต้องการ โดยปกติ 1 เดือนสามารถกระตุ้นไข่ได้ 1 ครั้ง หากได้จำนวนน้อยจำเป็นต้องมากระตุ้นในเดือนถัดไปเพื่อสะสมไข่ให้ได้ตามที่ต้องการ โดยการกระตุ้นไข่ 2 – 3 ครั้งติดกันสามารถทำได้ แต่หากมากกว่า 3 รอบ ควรต้องเว้นช่วงไป 1 – 2 เดือนแล้วกลับมากระตุ้นไข่อีกครั้ง
แช่แข็งอสุจิตอบโจทย์การมีลูก
ในคุณผู้ชายที่ต้องการมีลูกเมื่ออายุมากขึ้น แนะนำให้แช่แข็งอสุจิเพื่อไว้ใช้ในอนาคต โดยเฉพาะในกลุ่มที่ต้องรักษาด้วยยาเคมีบำบัดหรือการฉายแสงที่อาจเข้าไปทำลายเซลล์ในลูกอัณฑะควรต้องแช่แข็งอสุจิเพื่อให้สามารถมีลูกได้ในอนาคต ซึ่งวิธีการจะไม่ซับซ้อนเหมือนของคุณผู้หญิง เพียงคุณผู้ชายตรวจร่างกาย ตรวจคัดกรองโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ เช่น ซิฟิลิส เอดส์ ไวรัสตับอักเสบ เป็นต้น จากนั้นเก็บน้ำเชื้อโดยการหลั่งน้ำเชื้อ แล้วนำอสุจิไปเข้าสู่กระบวนการแช่แข็งในอุณหภูมิ -196 องศาเซลเซียสเพื่อรอวันนำออกมาใช้ในวันที่ต้องการมีลูก
อายุการฝากไข่และแข่แข็งอสุจิ
เทคนิคในการฝากไข่และแช่แข็งอสุจิได้รับการพัฒนามาเป็นอย่างดี แม้ไม่มีตัวเลขที่ชัดเจนเกี่ยวกับอายุการเก็บไข่และแช่แข็งอสุจิ แต่หลังจากฝากไข่หรือแช่แข็งอสุจิ แพทย์จะแนะนำให้ใช้ภายใน 5 ปี เพื่อประโยชน์สูงสุด เพราะหลังจาก 5 ปีอาจมีความเสี่ยงที่ไข่หรือสเปิร์มที่แช่แข็งไว้จะเสื่อมคุณภาพมากกว่าในช่วง 5 ปีแรก แต่บางครั้งแม้เก็บไว้ 7 – 10 ปีก็ยังนำออกมาใช้ได้ ทั้งนี้ขึ้นกับคุณภาพของไข่และอสุจิก่อนการแช่แข็ง ถ้าคุณภาพดีมักจะไม่มีปัญหา ถึงแม้ว่าจะเก็บแช่แข็งไว้นานก็ตาม
ผู้หญิงสังเกตภาวะมีบุตรยาก
ในผู้หญิงสามารถสังเกตภาวะการมีบุตรยากได้จากประจำเดือน หากประจำเดือนขาดไป 3 – 4 เดือนอาจเป็นสัญญาณว่าต้องมาตรวจเช็กรังไข่ นอกจากนี้รอบประจำเดือนของผู้หญิงอยู่ที่ 21 – 35 วัน โดยนับจากเดือนชนเดือน คือ วันแรกของการมีประจำเดือนในรอบที่แล้วถึงวันแรกของการมีประจำเดือนปัจจุบัน หากผิดปกติคือมารอบยาว ๆ 45 วัน 60 วัน 90 วัน ควรรีบมาพบแพทย์เพื่อตรวจเช็กโดยเร็ว
ไม่ว่าจะแต่งงานช้าหรือเร็วแนะนำให้มีลูกด้วยการมีเพศสัมพันธ์ตามธรรมชาติ นั่นคือ เฉลี่ยสัปดาห์ละ 2 – 3 ครั้ง หากอายุไม่เกิน 35 ปี แนะนำให้ใช้เวลา 1 ปีแรกหลังการแต่งงาน หากอายุเกิน 35 ปี แนะนำให้ลองพยายามโดยวิธีธรรมชาติไม่เกิน 6 เดือน ถ้ายังไม่สำเร็จสามารถมาพบแพทย์ที่มีความชำนาญเฉพาะทางด้านการมีบุตรยากเพื่อวางแผนการมีลูกให้สำเร็จตามที่ตั้งใจ
