การปฏิบัติตัวของคุณแม่หลังคลอด

 

กิจกรรมที่คุณแม่หลังคลอดทำได้

คุณแม่หลังคลอดสามารถทำกิจกรรมต่าง ๆ ได้ดังนี้

• งานบ้าน สามารถทำงานบ้านเบา ๆ เช่น กวาดบ้าน เช็ดถูโต๊ะ ฯลฯ ส่วนงานหนักที่ควรงดเว้น เช่น ยกของ ฯลฯ
• การรับประทานอาหาร  ควรรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ให้ครบทุกหมู่และผักผลไม้ที่มีกากใยเพื่อป้องกันอาการท้องผูก
• การดูแลแผล
  •   แผลฝีเย็บ สามารถล้างทำความสะอาดได้ตามปกติ
  •   แผลผ่าตัดคลอด อาจมีอาการชาบริเวณเหนือแผลผ่าตัด
• การพักผ่อน ควรพักผ่อนให้มาก ๆ
• การดูแลน้ำคาวปลา วันแรก ๆ น้ำคาวปลาจะมีลักษณะเป็นเมือกสดแล้วเปลี่ยนเป็นเลือดเก่า ๆ ต่อมามีเลือดจางลงเป็นน้ำคาวปลาใด ๆ และควรจะหมดไปในระยะเวลาไม่เกิน 2 สัปดาห์  ถ้ากลังจาก 2 สัปดาห์แล้ว น้ำคาวปลาจะมีสีแดง ควรปรึกษาแพทย์เพราะอาจเกิดการอักเสบหรือมีเศษรกตกค้างในมดลูกได้
• การมีเพศสัมพันธ์  ควรงดการมีเพศสัมพันธ์ประมาณ 2 เดือน  เนื่องจากหลังคลอดผนังช่องคลอดอาจบาง เนื่องจากผลของฮอร์โมนจากการตั้งครรภ์

การบริหารร่างกายหลังคลอด 

• การให้นมบุตร น้ำนมแม่ มีสารอาหารครบถ้วนและสัดส่วนที่เหมาะสม  มีภูมิคุ้มกันโรคติดเชื้อต่าง ๆ สะอาด ลดอาการท้องผูกในเด็ก และช่วยลดภาวะการตกเลือดหลังคลอด มดลูกแห้งเร็ว หน้าท้องจะลดลงเป็นปกติได้เร็ว ทรวดทรงเข้าที่ได้เร็ว
• ท่าอุ้มในการให้นม  ควรนั่งเก้าอี้อยู่ในท่าสบาย ทั้งแขนและหลัง เพื่อป้องกันอาการปวดหลัง และอาการอ่อนล้าจากการให้นมบุตร ในบางกรณีคุณแม่ไม่สามารถให้นมแม่ได้ นมผงดัดแปลงสำหรับทารก (Infant Formula) ก็เป็นอีกทางเลือกหนึ่ง
• การเก็บนม ในคุณแม่ซึ่งมีน้ำนมมากหรือต้องกลับไปทำงานอาจมีปัญหาในการเก็บรักษา ปกติแล้วนมแม่สามารถเก็บได้ที่อุณหภูมิห้องประมาณ 6 ชั่วโมงในตู้เย็นธรรมดา 24 ชั่วโมงในช่องแข็ง 2 สัปดาห์ ในตู้แช่แข็งประมาณ 3 เดือน เมื่อเราต้องการใช้น้ำนมแช่แข็งเลี้ยงทารก หลังจากละลายแล้วสามารถเก็บไว้ในตู้เย็น 12 ชั่วโมง

การวางแผนครอบครัว

ปกติควรงดการมีเพศสัมพันธ์ 6 – 8 สัปดาห์หลังคลอด และปรึกษาการวางแผนครอบครัว เมื่อกลับมาตรวจหลังคลอด ซึ่งอาจเป็นการใช้ยาเม็ดคุมกำเนิด แผ่นแปะคุมกำเนิด ห่วงอนามัย หรือถุงยางอนามัย หรือ ผ่าตัดทำหมันหลังคลอดทันทีในกรณีที่มีบุตรเพียงพอแล้ว หรือกลับมาทำภายหลังคือ ผ่าตัดทำหมันผ่านกล้อง ซึ่งเจ็บตัวน้อยและฟื้นตัวไว