ဓာတ်မတည့်တဲ့သူတွေအတွက်တော့ ဘယ်သူကမှ တစ်ချိန်လုံး ဓါတ်မတည့်ချင်ကြပါဘူး။ ဓာတ်မတည့်ခြင်းကို ကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်းဖြင့် ကုသခြင်း။ ထို့ကြောင့် (Immunotherapy) သည် ဓာတ်မတည့်သော လူနာများအတွက် ရှင်သန်နိုင်သော ရွေးချယ်မှုတစ်ခုဖြစ်ပြီး ကုသမှုတွင် အချိန်နှင့် လိုက်လျောညီထွေရှိရန် လိုအပ်ပါသည်။ ဒါပေမယ့် ကောင်းမွန်တဲ့ ကိုယ်ခံစွမ်းအားကို လှုံ့ဆော်ပေးတယ်၊ ပြင်းထန်မှုကို လျှော့ချပေးတယ်၊ မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲမှုကို လျှော့ချပေးပြီး ပိုမိုကောင်းမွန်တဲ့ ဘဝအရည်အသွေးကို ရရှိစေတယ်။
ဓာတ်မတည့်မှု ကာကွယ်ဆေးအကြောင်း သိထားပါ။
ဓာတ်မတည့်မှု ကာကွယ်ဆေး (Immunotherapy) သည် ဓာတ်မတည့်သော လူနာများအား ၎င်းတို့၏ ဓာတ်မတည့်မှု လက္ခဏာများ ပျောက်ကွယ်သွားသည်အထိ လျော့ပါးစေရန် ကူညီပေးသည့် ကုသမှု ရွေးချယ်မှုတစ်ခု ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ခန္ဓာကိုယ်အတွင်းသို့ ဓါတ်မတည့်မှုများအား ဖြည်းဖြည်းချင်း ဝင်ရောက်စေသည့် နည်းလမ်းကို အသုံးပြုသည်။ နိုင်ငံတကာ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ကျင့်ထုံးအရ အနိမ့်ဆုံး ပမာဏမှ အမြင့်ဆုံး ပမာဏအထိ။ အပတ်တိုင်း ထိုးသွင်းပြီးနောက် ပမာဏကို ဖြည်းဖြည်းချင်း တိုးပြီး ပထမ 6 လအတွင်း ကုသရန် အကြံပြုထားသည့် အများဆုံးပမာဏအထိ ၊ သို့သော်လည်း ဤအချိန်သည် လူနာတစ်ဦးစီ၏ ဘေးထွက် တုံ့ပြန်မှုများအပေါ် မူတည်ပါသည်။ ထို့နောက် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အစီရင်ခံစာအရ ၃ နှစ်မှ ၅ နှစ်အထိ တစ်လလျှင် တစ်ကြိမ် ထိုး ရန် စဉ်းစားနိုင်သည်။ ကုသမှုစတင်ပြီးနောက် ပျမ်းမျှလူနာ၏ လက္ခဏာများသည် ရက်သတ္တပတ် 20 မှစတင်၍ ကောင်းမွန်လာပါသည်။ ခန္ဓာကိုယ်က ဓါတ်မတည့်တဲ့အရာတွေကို တုံ့ပြန်နိုင်စေဖို့အတွက် ကိုယ်ခံစွမ်းအားကို တည်ဆောက်ရာမှာ လျော့နည်းလာပါတယ်။ ခန္ဓာကိုယ်က ဓါတ်မတည့်တဲ့အရာတွေကို ခံနိုင်ရည်ရှိတတ်ပါတယ်။ ရေရှည်မှတ်ဉာဏ်ကောင်းစေသော ကိုယ်ခံစွမ်းအားကောင်းခြင်း၊ ရောဂါလက္ခဏာများကောင်းမွန်လာခြင်း၊ ဆေးသောက်ခြင်းမှ လျော့ချနိုင်သည် သို့မဟုတ် နောက်ဆုံးတွင် ဓာတ်မတည့်မှုတုံ့ပြန်မှု ပျောက်ကင်းပါသည်။
ဓာတ်မတည့်မှု ကာကွယ်ဆေးအတွက် ဘယ်သူက သင့်တော်သလဲ။
- နာတာရှည် ဓါတ်မတည့်တဲ့ လည်ချောင်းနာတဲ့ လူနာ
- ဓါတ်မတည့်တဲ့ ပန်းနာရင်ကျပ်ဝေဒနာရှင်
- ဓာတ်မတည့်မှုကြောင့် နာတာရှည် atopic dermatitis ရှိသော လူနာ
လူနာအား အရေပြားဓာတ်မတည့်မှုများအတွက် စမ်းသပ်စစ်ဆေးခြင်း (Skin Prick Test To Aeroallergen) သို့မဟုတ် သီးခြားကိုယ်ခံစွမ်းအား (Specific IgE) အတွက် သွေးစစ်ပြီး ဖုန်မှုန့်များ၊ မြက်ညှင်းပေါက်၊ ကြောင်မွေးနှင့် ကြောင်မွေးများကဲ့သို့ ကုသနိုင်သော ဓာတ်မတည့်မှုများနှင့် ဓာတ်မတည့်ကြောင်း တွေ့ရှိရပါသည်။ ခွေးမွေး၊ ပိုးဟပ်အမွေး၊ သို့မဟုတ် မှို။
ဓာတ်မတည့်မှု ကာကွယ်ဆေး အမျိုးအစား
ဓာတ်မတည့်မှု ကာကွယ်ဆေး အမျိုးအစား ၂ မျိုးရှိသည်။
- Subcutaneous allergy ကာကွယ်ဆေး (Subcutaneous Immunotherapy) လူနာနှင့် ဓါတ်မတည့်သည့်အရာပေါ်မူတည်၍ အမျိုးအစားများစွာရှိပါသည်၊ ဥပမာ-ဖုန်မှုန့်၊ မြက်မှုန့်၊ ကြောင်မွေး၊ ခွေးမွေး၊ ပိုးဟပ်၊ မှိုစသည်တို့နှင့် ဓါတ်မတည့်မှုဖြစ်နိုင်ပါသည်။ ဆရာဝန်၏ ကြီးကြပ်မှုအောက်တွင် ရှိရမည်။ အစပိုင်းတွင် လူနာများသည် ဆေးထိုးရန် အပတ်တိုင်း လာရသည်။ ကုသမှုအတွက် အသုံးပြုသည့် အမြင့်ဆုံးဆေးပမာဏကို ကျော်လွန်ပြီးနောက်၊ ထိုးဆေးကို ၁ လတစ်ကြိမ် ချိန်ညှိနိုင်သည်။ ထိုးဆေးတစ်ခုစီတိုင်းတွင် လူနာအား ဓာတ်မတည့်မှုဆိုင်ရာ ဆေးခန်းတွင် အနီးကပ် စောင့်ကြည့်စစ်ဆေးမည်ဖြစ်သည်။ ဆရာဝန်များနှင့် အထူးပြုဝန်ထမ်းများဖြင့်
- အမြှေးပါးဓာတ်မတည့်မှု ကာကွယ်ဆေး (Sublingual Immunotherapy) ကို အိမ်ရှိဖုန်မှုန့်များနှင့် ဓါတ်မတည့်သော လူနာများအတွက်သာ ထိုင်းနိုင်ငံတွင် လတ်တလော ရရှိနိုင်ပါသည်။ ထိုးဆေးထက် ဓါတ်မတည့်မှုဖြစ်နိုင်ခြေ နည်းပါတယ်။ ဒါပေမယ့် လူနာက လျှာအောက်မှာ ၃ နှစ်ကနေ ၅ နှစ်အထိ နေ့တိုင်းသောက်ရပါမယ်။
ဓာတ်မတည့်မှု ကာကွယ်ဆေးမထိုးမီ ကြိုတင်ပြင်ဆင်ပါ။
- ဓာတ်မတည့်သူတိုင်းတွင် မတူညီသော ကန့်သတ်ချက်များရှိ၍ ဆရာဝန်၏ ညွှန်ကြားချက်ကို တိကျစွာလိုက်နာသင့်သည်။
- အထူးကုဆရာဝန်နှင့်သာ ဓာတ်မတည့်မှု ကာကွယ်ဆေးထိုးပါ။ ဓာတ်မတည့်မှု လက္ခဏာများကို ဆေးခန်းတွင် အနည်းဆုံး မိနစ် 30 ကြာ အနီးကပ် စောင့်ကြည့်ပါ။
- ဓာတ်မတည့်မှု ကာကွယ်ဆေးမထိုးမီ ၂ နာရီအလိုတွင် လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ပါ။ ၎င်းသည် ဓာတ်မတည့်မှုကို လျင်မြန်စွာ စုပ်ယူခြင်းကို တားဆီးပေးသည်။
- လုံလောက်တဲ့ အိပ်ချိန် ၆-၈ နာရီရှိပါစေ။
- ကိုယ်ဝန်ယူဖို့ စိတ်ကူးထားရင် ဒါမှမဟုတ် ကိုယ်ဝန်ရှိနေရင် သင့်ဆရာဝန်ကို အကြောင်းကြားရပါမယ်။
- နေမကောင်း သို့မဟုတ် နေမကောင်းပါက ဓာတ်မတည့်မှု ကာကွယ်ဆေးကို မရရှိနိုင်ပါ။
- Antihistamines သောက်ခြင်းကို ရပ်ရန် မလိုအပ်ပါ။ ပုံမှန်စားလို့ရပါတယ်။
- နာတာရှည်ရောဂါရှိသူများသည် ဓာတ်မတည့်မှု ကာကွယ်ဆေးမထိုးမီ အထူးကုနှင့် တိုင်ပင်ရပါမည်။
ဓာတ်မတည့်မှု ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးနောက် ဂရုစိုက်ပါ။
ဓာတ်မတည့်မှု ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးနောက်၊ ဓါတ်မတည့်သောလူနာများသည် လက္ခဏာများကို မိနစ် 30 ခန့် စောင့်ကြည့်ရပါမည်။ ရောင်ရမ်းခြင်း၊ နီခြင်း၊ ယားယံခြင်း၊ အဖုပေါက်ခြင်း၊ ပါးစပ်ရောင်ခြင်း၊ မျက်လုံးများ ရောင်ရမ်းခြင်း သို့မဟုတ် အသက်ရှူရခက်ခဲခြင်းရှိပါက ဆရာဝန်ထံ ချက်ချင်းအကြောင်းကြားပါ။ ထိုကဲ့သို့ ဓာတ်မတည့်သည့် တုံ့ပြန်မှုများ ဖြစ်ပေါ်ပါက လူနာကို ချက်ချင်း ကုသမှုခံယူပြီး အနီးကပ် စောင့်ကြည့်စစ်ဆေးသည်။
ဓာတ်မတည့်မှု ကာကွယ်ဆေးကို အထူးကုဆရာဝန်မှသာလျှင် စစ်ဆေးရပါမည်။လူနာသည် ကုသမှုရလဒ်ကောင်းများရရှိရန် ရက်ချိန်းတိုင်းသို့ သွားရောက်ရမည်ဖြစ်ပြီး ဓာတ်မတည့်မှုဖြစ်စေသော အရာများကို ရှောင်ကြဉ်ခြင်းဖြင့် ဓာတ်မတည့်မှုဖြစ်စေသော အရာများကို ရှောင်ကြဉ်သင့်သည်။ ကုသမှုရလဒ်သည် အထိရောက်ဆုံးဖြစ်သည်။ သို့သော်လည်း ဓာတ်မတည့်မှု ကာကွယ်ဆေးများသည် အစာဓာတ်မတည့်ခြင်း သို့မဟုတ် နာတာရှည် အင်ပျဉ်ထခြင်းကို မကာကွယ်နိုင်ပါ။
အခြားကုသမှုနည်းလမ်းများ အခြားတစ်ခုခု ဓါတ်မတည့်သော လည်ချောင်းနာ နှင့် ပန်းနာရင်ကျပ် ဝေဒနာရှင်များတွင်
- ဓာတ်မတည့်မှုကို ရှောင်ကြဉ်ပါ။ ဒါဟာ အကောင်းဆုံးနည်းလမ်းပါပဲ။ ဓါတ်မတည့်သည့်အရာများကို စစ်ဆေးမှုခံယူပြီးနောက်၊ ဒီလိုဓာတ်မတည့်မှုတွေကို ဘယ်လိုရှောင်ရှားရမလဲဆိုတာကို သိလာပါလိမ့်မယ်။ ရောဂါပြန်ဖြစ်နှုန်းကို လျှော့ချရန်နှင့် ဓာတ်မတည့်သည့် တုံ့ပြန်မှု အသစ်များ ဖြစ်ပေါ်မှုကို လျှော့ချရန်အတွက် လေထုညစ်ညမ်းမှုနှင့် PM 2.5 ဖုန်မှုန့် တို့ကိုလည်း ရှောင်ရှားသင့်သည် ။
- ရှူဆေးများကို ဆက်တိုက်အသုံးပြုခြင်း။
- နှာခေါင်းဓာတ်မတည့်ခြင်း။ သို့မဟုတ် sinusitis ပြင်းထန်ပါက နှာရည်ယိုခြင်း ၊ သို့မဟုတ် sinusitis Steroid nasal spray ကို အချိန်အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ ဆက်လက်အသုံးပြုရန် အကြံပြုထားသည်။ ရောင်ရမ်းခြင်းနှင့် နှာခေါင်း mucosa ၏ရောင်ရမ်းခြင်းကိုလျှော့ချရန်။ နှာစေးခြင်းကို လျှော့ချပါ။ မင်းမျက်နှာမှာ နာကျင်နိုင်ပါတယ်။ နှာခေါင်းရောင်ရမ်းခြင်းကို စဉ်ဆက်မပြတ်လျှော့ချရန် စတီးရွိုက်မဟုတ်သော နှာခေါင်းဖြန်းဆေးများကို အသုံးပြုရန် အကြံပြုထားခြင်းမရှိပါ။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ဒီလိုဖြစ်ရင် သွေးကြောတွေ ကျဉ်းလာမယ်။ ရလဒ်အနေဖြင့် နှာခေါင်းနံရံသည် မည်သည့် inhalers သို့မဟုတ် Rhinitis Medicamentosa ကိုမျှ မတုံ့ပြန်ပါ။
- ပန်းနာ အဆုတ်၏လုပ်ဆောင်မှုယိုယွင်းမှုကိုကာကွယ်ရန်၊ ပြန်လည်ဖြစ်ပွားခြင်းကိုလျှော့ချရန်နှင့်စူးရှသောအသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာချို့ယွင်းမှုဖြစ်ပွားမှုကိုလျှော့ချရန်ကူညီရန်အတွက်နေ့စဉ်ဆက်တိုက်ရောဂါလက္ခဏာထိန်းချုပ်ရေးဆေး (Controller) ကိုအသုံးပြုရန်လိုအပ်သည်။ ၎င်းတို့သည် များသောအားဖြင့် စတီးရွိုက်ရှူဆေးများနှင့် ရင်ကျပ်စေသောဆေးများဖြစ်သည်။ ရောဂါလက္ခဏာများ ပိုဆိုးလာပါက လျင်မြန်သော စူးရှသော ရှူဆေး (Reliever) ကို အသုံးပြုပြီး မသက်သာပါက ဆေးရုံသို့ လာပါ။
- နှာခေါင်းဆေးခြင်း။ နှာခေါင်းတွင်းရှိ အညစ်အကြေးများကို သန့်စင် ရန် ဆားရေနွေးဖြင့် စနစ်တကျ ဆေးကြောရပါမည် ။
- Monoclonal antibodies များသည် ကုသမှုလိုအပ်ချက်များအတွက် သီးသန့်ထုတ်လုပ်ထားသည့် သွေးဖြူဥများမှ ကိုယ်ခံစွမ်းအားကို ဖန်တီးပေးသည့် ဆေးဝါးများ ဖြစ်သည် ။ သို့မဟုတ် ၎င်းသည် ပန်းနာရင်ကျပ်နှင့် ဓာတ်မတည့်ခြင်း၏ရင်းမြစ်ဖြစ်သည့် ဆဲလ် အမျိုးမျိုးအတွက် တိကျသောကုသမှုတစ်ခု ( ပစ်မှတ်ထားကုထုံး) ဖြစ်သည့် Anti-IgE၊ Anti-IL-5၊ Anti-IL4/13၊ Jak-1 inhibitor ထိုးဆေးများ။
- အခြားဖြည့်စွက်စာ အစရှိတဲ့ လက္ခဏာတွေအရ၊ ငိုက်မျဉ်းခြင်းမရှိသော ခံတွင်းဆန့်ကျင်ဆေးများ ဓါတ်မတည့်တဲ့ မျက်မြှေးရောင်တဲ့ လက္ခဏာတွေ ပေါ်လာရင် Antihistamine မျက်လုံးကို ဖြန်းပေးပါ။