ကမ္ဘာ့ဆေးလိပ်မသောက်ရေးနေ့တွင် ဆေးလိပ်မီးခိုးငွေ့၏ဆိုးကျိုးများကို ဆန့်ကျင်ရန် ဘန်ကောက်ဆေးရုံမှ လှုပ်ရှားမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

ဆေးလိပ်ငွေ့တွင် နီကိုတင်းဓာတ် ၇၀၀၀၊ အဆိပ် ၂၅၀ ကျော်နှင့် ကင်ဆာရောဂါ ၇၀ ကျော်တို့ ပါဝင်ကြောင်း ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) မှ ထုတ်ဖော်ပြောကြားထားပြီး ဆေးလိပ်သောက်ပါက အသက်ရှည်လေ၊ နာကျင်ကိုက်ခဲမှုဖြစ်နိုင်ချေ ပိုများလေဖြစ်သည်။ သင်ကိုယ်တိုင်ဆေးလိပ်မသောက်ရင်တောင် သင့်ပတ်ဝန်းကျင်ကလူ (Second Hand Smoker) ကိုလည်း သက်ရောက်မှုရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် စီးကရက်မီးခိုးရဲ့ အဆိပ်သက်ရောက်မှုက ဆေးလိပ်သောက်တာလိုပဲ အန္တရာယ်ရှိနိုင်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်များ၊ မွေးကင်းစကလေးများနှင့် ဆေးလိပ်သောက်သူများ သို့မဟုတ် ဆေးလိပ်ငွေ့ရှိသော ပတ်ဝန်းကျင်နှင့် အနီးကပ်ထိတွေ့ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်သင့်သည်။

့

စီးကရက်မီးခိုးကြောင့်ဖြစ်သောရောဂါများ

• နာတာရှည်လေပြွန်ချောင်းဆိုး
• အဆုတ်ကင်ဆာ
• နှလုံးသွေးကြောဆိုင်ရာရောဂါ
• စသည်တို့

အဆုတ်ကင်ဆာ

အဆုတ်ကင်ဆာ ဖြစ်နိုင်ခြေ အကြောင်းရင်းများ

• ဆေးလိပ်သောက်ခြင်း အပါအဝင် အခြားဆေးလိပ်သောက်ခြင်း ဆိုသည်မှာ သင်ကိုယ်တိုင် ဆေးလိပ်မသောက်ဘဲ အခြားသူများထံမှ စီးကရက်မီးခိုးကို လက်ခံခြင်းဟု ဆိုလိုသည်။

• အဆုတ်ကင်ဆာဖြစ်နိုင်ချေရှိသော အခြားအကြောင်းရင်းများမှာ ရေဒွန်ဓာတ်ငွေ့၊ ကျောက်ဂွမ်းစ်နှင့် အဆုတ်ကင်ဆာ၏ မိသားစုရာဇဝင်တို့ ပါဝင်သည်။
  
  
  

အဆုတ်ကင်ဆာရောဂါလက္ခဏာများ

• ချောင်းဆိုး

• ပင်ပန်းလွယ်တယ်။

• ကိုယ်အလေးချိန်ကျခြင်း။

• စွမ်းအင်မရှိပါ။

• အစားအသောက်ပျက်ခြင်း။

• ခန္ဓာကိုယ် သို့မဟုတ် အရိုးနာကျင်ခြင်း။
  
  

ဤလက္ခဏာများသည် ကင်ဆာအတွက်သာ ကန့်သတ်ထားခြင်းမဟုတ်ဘဲ ဆေးလိပ်သောက်ပြီးသူများတွင် အဖြစ်များကြောင်း တွေ့ရှိရပေသည်။ ကင်ဆာရောဂါလက္ခဏာများ ပေါ်ပေါက်လာသောအခါတွင် ဖြစ်နိုင်ခြေများသောသူများ သို့မဟုတ် 15 နှစ်အောက် ဆေးလိပ်ဖြတ်သူများသည် CT Chest (Computed Tomography of the Lung) ကို တစ်နှစ်လျှင် တစ်ကြိမ် ပြုလုပ်ရန် အကြံပြုထားသည်။ အစောပိုင်းအဆင့်တွင် ကင်ဆာကို ရှာဖွေရန် (Lung Cancer Screening) သည် ပျောက်ကင်းရန် အခွင့်အလမ်း ပိုများသည်။ ကုသနေသောဆရာဝန်သည် သံသယဖြစ်လျှင် တစ်ရှူးကိုအတည်ပြုရန် အဆုတ်အသားစဥ်စစ်ဆေးရန် ပေးပို့မည်ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် အဆုတ်ကင်ဆာဖြစ်ကြောင်း အတည်ပြုပြီးနောက်တွင် CT သို့မဟုတ် PET/CT ဖြင့် ရောဂါ၏အဆင့်ကို သိရှိနိုင်စေရန်အတွက် ဦးနှောက် MRI ဖြင့် ဆက်လက်ကုသမည်ဖြစ်သည်။ ပထမအဆင့်ဖြစ်လျှင် လူနာပေါ်မူတည်၍ ဓာတ်ရောင်ခြည်နှင့် ဓာတုကုထုံးများနှင့်အတူ ခွဲစိတ်ကုသမှုကို အသုံးပြုသည်။ ကင်ဆာ၏အရွယ်အစားနှင့် ကင်ဆာ၏တည်နေရာကို “အဆင့် 4” ဟုလူသိများသော ပျံ့နှံ့သွားပါက ဆေးဝါးကုသမှုကို အသုံးပြုမည်ဖြစ်သည်။ ဆေးဝါးများတွင် ဓာတုကုထုံး၊ ပစ်မှတ်ထားကုထုံး သို့မဟုတ် ခုခံအားကုထုံးများ ပါဝင်သည်။ ၎င်းသည် အဆုတ်ကင်ဆာကို ကုသရန် အသုံးပြုသည့် ဆေးဝါးအုပ်စုသစ်ဟု ယူဆရပြီး လွန်ခဲ့သည့် 4 နှစ်မှ 5 နှစ်အတွင်း စတင်အသုံးပြုလာခဲ့ရာ ယခင်က အဆုတ်ကင်ဆာကို ကုသရာတွင် အသစ်အနည်းငယ်သာ ရှိသောကြောင့် ဖြစ်သည်။ ဒီရောဂါ ခံစားနေရတဲ့ သူတွေကို မြန်မြန်သေစေတယ်။

စီးကရက်နှင့် နှလုံး

ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းသည် သွေးလည်ပတ်မှုစနစ်နှင့် ဆက်စပ်သော ရောဂါများကို တိုးပွားစေသည်။ ဆေးလိပ်သောက်သူများသည် သွေးကြောများ ယိုယွင်းလာပြီး ဆေးလိပ်မသောက်သူများထက် ၁၀ နှစ်မှ ၁၅ နှစ် စောကာ ကျဉ်းမြောင်းလာကာ သွေးကြောဆိုင်ရာ ရောဂါကြောင့် သေဆုံးရသူ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းသည် ဖွံ့ဖြိုးပြီး နိုင်ငံများတွင် ဆေးလိပ်သောက်သူများ ဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ဆေးလိပ်သောက်သူများသည် ဆေးလိပ်မသောက်သူများထက် ၃ ဆ နီးပါး နှလုံးသွေးကြောကျဉ်းရောဂါဖြင့် သေဆုံးလေ့ရှိသည်။

့

ရောဂါတွင်ပါဝင်သော အရေးကြီးသောအန္တရာယ်အချက်များ မှာ-

• တစ်နေ့လျှင် စီးကရက် ၁၀ လိပ် သို့မဟုတ် ထို့ထက်ပို၍ ဆေးလိပ်သောက်ခြင်း။ ပိုများလေလေ ဖြစ်နိုင်ချေ ပိုများလေပါပဲ။
• ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းသည် သွေးတိုးခြင်းကဲ့သို့သော အခြားသော အကြောင်းအရင်းများနှင့် ပေါင်းစပ်ထားသည်။ သွေးတွင်းအဆီများခြင်း၊ ဝမ်းဗိုက်အဝလွန်ခြင်းနှင့် ဆီးချိုရောဂါ။ ရောဂါဖြစ်နှုန်း မြင့်လေလေ၊
• ပုံမှန်အားဖြင့်၊ ကျွန်ုပ်တို့၏နှလုံးသည် တစ်မိနစ်လျှင် အကြိမ်ရေ ၆၀ မှ ၈၀ ခန့် ခုန်နေပြီး ၎င်းသည် ခန္ဓာကိုယ်သို့ သွေးများကို ထိရောက်စွာ ညှစ်ထုတ်ရန်အတွက် သင့်လျော်သော နှုန်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ ဒါပေမယ့် ပထမအဆင့်က ဆေးလိပ်သောက်တဲ့အခါ နီကိုတင်းနှင့် ကာဗွန်မိုနောက်ဆိုဒ်ဓာတ်ငွေ့များသည် နှလုံးခုန်မြန်စေသည်။ သွေးကြောတွေ ကျုံ့သွားတယ်။ သွေးကြောများအတွင်း ပြောင်းလဲမှုများကိုလည်း ဖြစ်စေသည်။ နောက်ပိုင်းအဆင့်များတွင် သွေးလွှတ်ကြောနံရံများတွင် အဆီများစုပုံခြင်းနှင့်အတူ သွေးကြောများတွင် အဆီများလာသောအခါ ခန္ဓာကိုယ်အနှံ့ရှိ သွေးကြောများ ကျဉ်းသွားစေသည်။ ရလဒ်အနေနဲ့ နှလုံးကို လုံလောက်တဲ့ သွေးမစီးဆင်းစေပါဘူး။ နှလုံးသည် အောက်ဆီဂျင် ချို့တဲ့သည်။ ရုတ်တရက် နှလုံးဖောက်ခြင်း ဖြစ်ပွားနိုင်သည်။ ဦးနှောက်ကို ထောက်ပံ့ပေးတဲ့ သွေးကြောတွေ ဖြစ်လာရင် ဦးနှောက်ကို ယိုယွင်းစေပြီး သွက်ချာပါဒ ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။

ထို့အပြင် စီးကရက်မီးခိုးသည် သွေးဥများ ပိုမိုကပ်စေပါသည်။ Platelets များသည် သက်တမ်းတိုပါသည်။ သွေးခဲတာမြန်တယ်။ မြင့်မားသောသွေးအထူ ထို့ကြောင့် သွေးခဲလွယ်စေသည်။ ၎င်းသည် သွေးလွှတ်ကြောအတွင်း အဆီများ တွယ်ကပ်နေသော သွေးကြောများ သို့မဟုတ် ကျဉ်းနေပြီးဖြစ်သော သွေးကြောများ ရုတ်တရက် ပိတ်ဆို့သွားစေသည်။ နှလုံးကြွက်သားသေစေတယ်။ ချက်ချင်းသေနိုင်တယ်။

ပြင်းထန်သောရောဂါများဖြစ်ပွားမှုကို လျှော့ချရန် ဆေးလိပ်ဖြတ်နည်းဆိုင်ရာ အကြံဉာဏ်များပေးရန် ဘန်ကောက်ဆေးရုံကြီးမှ အဆင်သင့်ဖြစ်နေပါပြီ။ ရပ်တန့်ရန် ဆုံးဖြတ်ချက်ဖြင့် စတင်သည်။ ခန္ဓာကိုယ်နဲ့ စိတ်ကျန်းမာရေးအတွက် လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ပါ။ သင့်ပတ်ဝန်းကျင်က လူတွေလည်း ကျန်းမာကြပါတယ်။