emphysema ကို တစ်နေရာတည်းမှာ ပြီးပြည့်စုံအောင် ကုသပါ။

နာတာရှည် လည်ချောင်းနာခြင်း။

နာတာရှည် လည်ချောင်းနာခြင်း (Chronic Bronchitis) နှင့် Pulmonary Emphysema တို့သည် အဖြစ်များသော ရောဂါများဖြစ်သည်။ အားလုံးနီးပါးသည် အဆိပ်အတောက်များကို ရှူရှိုက်ခြင်း၏ ရလဒ်ဖြစ်သည်။ ဓာတ်ငွေ့ သို့မဟုတ် ဖုန်မှုန့်ပုံစံဖြစ်နိုင်သည်။ ၎င်းသည် ရောင်ရမ်းခြင်းနှင့် အသက်ရှုလမ်းကြောင်းကို ပျက်စီးစေသည် ၊ အမည်ရ bronchi နှင့် အဆုတ်များ အားလုံးနီးပါးသည် ဤရောဂါများ အတူတကွ ဖြစ်ပွားကြသည်။ တချို့လူနာတွေမှာ လည်ချောင်းနာတာ ပိုဖြစ်နိုင်တယ်။ ဒါပေမယ့် တချို့လူတွေမှာ အဆုတ်လေပြွန်တွေ ပိုဖြစ်နိုင်တယ်။ တစ်ဦးတည်း ဖြစ်ပွားမှု အလွန်နည်းပါးပါသည်။ ထို့ကြောင့် ဆေးပညာအရ ၎င်းကို စုပေါင်းခေါ်သည်။ Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD)

ရောဂါလက္ခဏာများ

အဖြစ်အများဆုံး ရာဇဝင်မှာ လူနာသည် ဆေးလိပ်အလွန်အကျွံသောက်သည်။ အချိန်အကြာကြီး ဆေးလိပ်သောက်သည်။ အစောပိုင်းအဆင့်များတွင် ချောင်းဆိုးခြင်းသည် ခြောက်သွေ့ခြင်း သို့မဟုတ် ချွဲသလိပ်အနည်းငယ်သာရှိပြီး အအေးမိလွယ်သည်။ ဤကာလအတွင်း မောပန်းနွမ်းနယ်မှု လက္ခဏာများ မတွေ့ရဘဲ များသော လက္ခဏာများ မရှိသော်လည်း ရုတ်တရက် လေပြွန်ရောင်ခြင်း သို့မဟုတ် အဆုတ်များ ရောင်ရမ်းခြင်း ကဲ့သို့သော တုပ်ကွေးရောဂါ သို့မဟုတ် ပန်းနာရင်ကျပ် အသက်ရှူသံများ ဖြစ်ပေါ်လာသည်။ နောက်ပိုင်းမှာ အသက်ရှူမဝတဲ့ လက္ခဏာတွေ ပေါ်လာမယ်။ အသက်ရှုရခက်ခြင်း။ ဆေးလိပ်ဖြတ်လိုက်သည့်တိုင် လက္ခဏာများသည် တဖြည်းဖြည်း ပိုဆိုးလာပါသည်။ အသက်ရှုလမ်းကြောင်း ပြိုကျမှုကြောင့် သေဆုံးခြင်းကဲ့သို့ ပြင်းထန်နိုင်သည်။

ရောဂါအမည်တပ်ခြင်း။

ရောဂါရှာဖွေရာတွင် လူနာ၏ဆေးလိပ်သောက်သည့်ရာဇဝင်နှင့် ရောဂါလက္ခဏာများ ပါဝင်ပါသည်။ Pulmonary function tests သည် X-rays ထက် ရောဂါရှာဖွေရန် ပို၍ အကဲဆတ်သည်။ နာတာရှည် လည်ချောင်းနာတဲ့ ဝေဒနာရှင်တွေဟာ အဆင့်မြင့်တဲ့ အဆင့်မှာ ရှိနေတာကို တွေ့ရတတ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ရင်ဘတ်ဓာတ်မှန်က ပုံမှန်ပါပဲ။ အသက်ရှူသွင်းစဉ်တွင် bronchoconstriction ရှိမရှိကိုကြည့်ခြင်းဖြင့် အဆုတ်၏လုပ်ဆောင်ချက်ကို စမ်းသပ်ခြင်းသည် အစောပိုင်းအဆင့်တွင် လူနာများကို ပိုမိုလျင်မြန်စွာသိရှိနိုင်သည်။

ဆေးဝါးကုသမှု

အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် လူနာ၏ရောဂါလက္ခဏာများမှာ အသက်ရှူမဝခြင်းနှင့် လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်သည့်အခါ အသက်ရှူရခက်ခဲခြင်းတို့ကြောင့်ဖြစ်သည်။ လူနာသည် လေ့ကျင့်ခန်း မလုပ်နိုင်ပါ။ လူနာ၏ကျန်းမာရေးကို ဆိုးရွားစေသည်။ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာရော စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာရောပေါ့။ အသက်ရှုကြပ်ခြင်း။ bronchial ပြွန်များ ကျဉ်းသွားခြင်းကြောင့် အသက်ရှူရ ခက်ခဲခြင်း။ ရောင်ရမ်းမှုကြောင့် လည်ချောင်းအတွင်း ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်း။ bronchi ရှိချွဲမှ သေးငယ်သော bronchi (Bronchiole) ကို ဖိချခြင်း (Expiratory Dynamic Airway Compression) မှ အသက်ရှူသွင်းရာတွင် အသုံးပြုသော ဆေးဝါး အမျိုးအစား ၅ မျိုး ရှိပါသည်။

1. ရောင်ရမ်းမှုကို ဆန့်ကျင်သောဆေးများတွင် ကော်တီကိုစတီရွိုက်များကဲ့သို့သော ရောင်ရမ်းမှုတုံ့ပြန်မှုများကို လျှော့ချပေးသည့် ဆေးဝါးများပါဝင်သည်။

2. Bronchodilator

3. သလိပ်ပျော်ဆေး

4. ပိုးသတ်ဆေး အသက်ရှူလမ်းကြောင်းနှင့် အဆုတ်တွင် ပိုးဝင်သောအခါ

5. လိုအပ်သလို အိမ်မှာ အောက်ဆီဂျင် ပေးတယ်။

လက်ရှိတွင် သင့်လျော်သောဆေးဝါးများအသုံးပြုခြင်းသည် အဆုတ်၏လုပ်ဆောင်ချက်ကို ကောင်းမွန်စေသည်ဟု ယူဆပါသည်။ အသက်ပိုရှည်နိုင်ပါတယ်။ လက်ရှိ စမ်းသပ်ဆဲ ဆေးဝါးများစွာ ရှိပါသည်။ ပြီးတော့ ကောင်းကောင်းအလုပ်လုပ်တတ်တယ်။ လူနာတွင် ရောဂါပြန်ဖြစ်ခြင်း (Acute Exacerbation) လက္ခဏာများရှိနေသောအခါ စောစီးစွာ ကုသမှုခံယူရန်မှာ အလွန်အရေးကြီးပြီး မကြာခဏ ချောင်းဆိုးခြင်းနှင့် သလိပ်ထွက်ခြင်း ပိုများလာသည်။ ချွဲသဏ္ဌာန် အသွင်အပြင်သည် အဖုနှင့်တူသည်။ ပြီးတော့ ပိုပင်ပန်းတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ နောက်ပိုင်းကျရင် ကုသရခက်မယ်။ ဤလူနာအများစုမှာ အသက်ရှူလမ်းကြောင်း ပြိုကျမှုကြောင့် သေဆုံးကြသည်။ ၎င်းသည် များသောအားဖြင့် အသက်ရှုလမ်းကြောင်း ပိုးဝင်ခြင်း၏ နောက်ဆက်တွဲဖြစ်သည်။ လူနာတွေက ဆရာဝန်ဆီ နောက်ကျတယ်။

ခွဲစိတ်ကုသမှု

ခွဲစိတ်ခြင်းသည် ရောဂါလက္ခဏာများကို သက်သာပျောက်ကင်းစေပြီး ဆောင်ရွက်ပေးခဲပါသည်။ ရှိပြီးသားလူနာအရေအတွက်နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါ။ Pulmonary Emphysema ရှိသော လူနာများတွင် အဆုတ်တွင် အိတ်ကြီးများရှိပြီး အနီးနားရှိ အဆုတ်တစ်သျှူးများသည် ကောင်းမွန်စွာ လည်ပတ်နေပါသည်။ လေအိတ်များကို ဖယ်ရှားခြင်းသည် လူနာအား ပင်ပန်းမှု နည်းပါးစေသည်။ နောက်ကျသော ရောဂါဝေဒနာရှင်များတွင် ခွဲစိတ်ကုသခြင်းသည် အထောက်အကူဖြစ်နိုင်သည်။ ဒါပေမယ့် လူနာကို သင့်တော်သလို ရွေးချယ်ရပါမယ်။ ခွဲစိတ်မှုမှ ရလဒ်ကောင်းများရရှိသော လူနာများတွင် ရောဂါအများစုသည် အဆုတ်အပေါ်ပိုင်းရှိ အမြှေးအပေါ်ပိုင်းနှင့် အကွက်သေးသေးလေးများဖြင့် ရောဂါပျံ့နှံ့နေသည့် လူနာများအပါအဝင် ရာခိုင်နှုန်းအနည်းငယ်သာ ရှိသေးသည်။ ကျန် အဆုတ်ထုထည်ကို လျှော့ချရန် ပျက်စီးနေသော အဆုတ်၏ အစိတ်အပိုင်းကို ဖယ်ရှားခြင်း (Lung Volume Reduction Surgery or LVRS) သည် အသက်ရှူရာတွင် အထောက်အကူဖြစ်စေသော ကြွက်သားများကို လွတ်စေနိုင်သည်။ အထူးသဖြင့် diaphragm က ပိုကောင်းတယ်။ အဆုတ်အစားထိုး ခွဲစိတ်မှုလည်း လုပ်ပြီးပေမယ့် လုပ်တဲ့ နေရာမှာ လုပ်သင့်ပါတယ်။ ကျွမ်းကျင်ရုံသာ

ဆေးဝါးမပါဘဲကုသမှု

အသက်ရှုကြပ်ပြီး အသက်ရှူရခက်ခဲသော လူနာတိုင်းတွင် အဆုတ်ရောဂါမဖြစ်နိုင်ပါ။ လူနာအများစုသည် လေ့ကျင့်ခန်းမလုပ်ဘဲ ယေဘူယျကြွက်သားများနှင့်/သို့မဟုတ် အသက်ရှူလမ်းကြောင်းကြွက်သားများ အားနည်းသွားခြင်းကြောင့် အသက်ရှူကြပ်ခြင်း၊ အသက်ရှူရခက်ခဲခြင်းနှင့် အလုပ်မလုပ်နိုင်ခြင်းတို့ကြောင့် လက္ခဏာများရှိသည်။ ထို့ကြောင့် လူနာအား သင့်လျော်သော ပြန်လည်ထူထောင်ရေးသည် လူနာပုံမှန်အခြေအနေရှိစဉ်တွင် ဆောင်ရွက်ပေးရမည့် အဆုတ်ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာကုထုံးနှင့် ပြန်လည်ထူထောင်ရေးယူနစ်၏ အဓိကတာဝန်များထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။ ရောဂါပြန်ဖြစ်တာမျိုးရှိတယ်။ သို့မဟုတ် နာမကျန်းမှုမှ ပြန်လည်ကောင်းမွန်လာပြီးနောက် အကြံပြုခြင်းအပြင် မှန်ကန်သောအသက်ရှူလေ့ကျင့်ခန်း၊ အသက်ရှုကြွက်သားများ၏ထိရောက်မှုကိုတိုးမြှင့်။ သလိပ်ရေနုတ်မြောင်း ဤအရာများကို ထပ်လောင်းအကဲဖြတ်ရန် လိုအပ်သည် အပါအဝင်၊

1. အာဟာရနှင့် သင့်လျော်သော ခန္ဓာကိုယ်အလေးချိန်
2. စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကူညီပေးတဲ့အပြင် ငါ မင်းကို အားပေးရမယ်။ လူနာကို သူတို့ကိုယ်သူတို့ ပိုကူညီနိုင်အောင် ကြိုးစားပါ။ ပေါင်းသင်းဆက်ဆံရေး ပိုကောင်းပါတယ်။
3. လူနာများနှင့် ဆွေမျိုးများအား ရောဂါ၊ ရောဂါလက္ခဏာများနှင့် မိမိကိုယ်ကို ဂရုစိုက်ရန် အကျိုးရှိစေရန် အသုံးပြုသော ဆေးများကို နားလည်အောင် သင်ကြားပေးခြင်း။
4. အိမ်တွင် လူနာစောင့်ကြပ်ကြည့်ရှုခြင်း။ ဖုန်းပုံစံဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဒါမှမဟုတ် အိမ်မှာ လာရောက်ကြည့်ရှုပါ။ ပြီးတော့ လူနာတွေကို ပြုစုစောင့်ရှောက်ရာမှာ ပါ၀င်တဲ့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာဝန်ထမ်းအားလုံးက အချက်အလက်တွေကို သိပြီး အတူတကွ အကဲဖြတ်ဖို့ လိုအပ်တယ်။
5. ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာကုထုံးနှင့် အဆုတ်ပြန်လည်ထူထောင်ရေးယူနစ်များသည် လူနာစောင့်ရှောက်မှုအတွက် အလွန်လိုအပ်ပြီး အသုံးဝင်ပါသည်။

ထို့အပြင် ဤရောဂါအတွက် ကုသမှုသည် လူနာအား မောပန်းနွမ်းနယ်မှု လျော့နည်းစေရန် ရောဂါ၏ ကဏ္ဍအားလုံးကို လွှမ်းခြုံရန် လိုအပ်ပါသည်။ ပိုမိုကောင်းမွန်သော ဘဝအရည်အသွေး ဆွေမျိုးများ အတွက် ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုး နည်းပါးသည်။ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ပိုကူညီပါ။ ဆရာဝန်သွားပြပြီး ကုသမှုခံယူပါ။ ဆေးရုံတက်ချိန်နည်းတာ၊ ပျက်ကွက်တာနည်းပြီး အသက်ပိုရှည်တယ်။ ထို့ကြောင့် ကုသခြင်းသည် ဆေးပေးရုံမျှသာ မဟုတ်ပါ။ ဤကဲ့သို့သော ဆေးဝါးမဟုတ်သော ကုသမှုများ ပါဝင်ရမည်၊

• အဆိပ်အတောက်များ ရှူရှိုက်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ပါ။ အထူးသဖြင့် ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း။

• ရောဂါ၏ပြင်းထန်မှုကို အကဲဖြတ်ကာ သင့်လျော်သော ကုသမှုများပေးစွမ်းရန်

• နှလုံးရောဂါကဲ့သို့သော အခြားတွဲဖက်ရောဂါများကို စစ်ဆေးခြင်းနှင့် ကုသခြင်း။

• အာဟာရနှင့် သင့်လျော်သော ခန္ဓာကိုယ်အလေးချိန်

• လူနာ၏စိတ်ကျန်းမာရေး

• အဆုတ်နှင့်ခန္ဓာကိုယ်တစ်ခုလုံးကိုပြန်လည်ထူထောင်ရေး

• စောစီးစွာ ရောဂါပြန်ဖြစ်ခြင်းကို ကာကွယ်ကုသပေးခြင်း

• လူနာများအား ၎င်းတို့၏ရောဂါကို နားလည်အောင် သင်ကြားပေးပြီး ကိုယ်တိုင်ကူညီပါ။

• လူနာ၏ အခြေအနေကို မှန်မှန်ကန်ကန် ပြုစုစောင့်ရှောက်နိုင်ရန် ဆွေမျိုးများကို နားလည်အောင် သင်ကြားပေးခြင်း။

အဆုတ်နှင့် အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ စင်တာ

အဆုတ်နှင့် အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ စင်တာ ဘန်ကောက်ဆေးရုံ လူနာကို တစ်နေရာတည်းမှာ ပြုစုစောင့်ရှောက်ဖို့ အဆင်သင့်ပါပဲ။ ဆရာဝန်များ၊ သူနာပြုများနှင့် ကာယကုထုံးအဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ရှိသည်။ ကျွမ်းကျင်သော ဘက်ပေါင်းစုံမှ အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ အသက်ရှုလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ရောဂါများအတွက် အထူးသင်တန်းများ ပို့ချပေးခဲ့ပြီး လူနာများကို အသေးစိတ်ပြုစုစောင့်ရှောက်ရန် အပါအဝင်ဖြစ်သည်။

• ပြင်ပလူနာဆေးခန်း (Out – Patient Chest Clinic) တွင် လူနာများအား ပြုစုစောင့်ရှောက်ခြင်း၊

• အရေးပေါ်ခန်းမှာ လူနာတွေကို ပြုစုတယ်။ လူနာတွင် ပြန်ဖြစ်ခြင်း၏ လက္ခဏာများ (အရေးပေါ်အခန်းဌာန)၊

• ဆေးရုံက လူနာတွေကို ပြုစုတယ်။ လူနာ အရမ်းနာလာတဲ့အခါ အိမ်မှာ မင်းကို ဂရုမစိုက်နိုင်ဘူး။ ဆေးရုံတက်ရပါမည် (In – Patient Service Ward)

• ပြင်းထန်သောအသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာပြဿနာရှိသောလူနာများအတွက် Respiratory Care Unit (Respiratory Care Unit) ရှိပြီး လူနာများသည် ပြင်းထန်နေမကောင်းဖြစ်ပြီး အသက်မရှူနိုင်ဖြစ်ကာ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာချို့ယွင်းမှု (Respiratory Failure) ကြုံတွေ့ရနိုင်ပြီး စက်ပိုင်းဆိုင်ရာ ventilator အသုံးပြုရန် လိုအပ်နိုင်ပါသည်။

• အဆုတ်ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာကုထုံးနှင့် ပြန်လည်ထူထောင်ရေးဌာနသည် မှန်ကန်သောအသက်ရှူခြင်းနှင့် ချွဲသလိပ်ထွက်ခြင်းကို ဂရုစိုက်သည်။ လူနာအား သန်မာစေရန် အသက်ရှုကြွက်သားများနှင့် အထွေထွေကြွက်သားများကို ပြန်လည်ထူထောင်ပါ။ အာဟာရကို ဂရုစိုက်ပါ။ အားပေးမှု စိတ်ဓာတ်ကျခြင်း၏ လက္ခဏာများကို လျှော့ချရန် လူနာများကို ပိုမိုတက်ကြွစေရန် အားပေးပါ။ လူနာများနှင့် ဆွေမျိုးများကို ရောဂါအကြောင်း သင်ပေးပါ။ နှင့် လူနာများကို ကူညီရန် မှန်ကန်သောနည်းလမ်း

• ရောဂါလမ်းညွှန်မှု၊ ရောဂါရှာဖွေခြင်းနှင့် ကုသခြင်းကို ပံ့ပိုးပေးရန်အတွက် အဆုတ်လုပ်ဆောင်မှုစမ်းသပ်မှုဌာန။
  
  ကုသမှုတွင် ကောင်းမွန်စွာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သော အေဂျင်စီများအားလုံးမှ ထိရောက်သော ဝန်ဆောင်မှုများ ပေးဆောင်ခြင်းသည် လူနာများကို ပြုစုစောင့်ရှောက်ရာတွင် ကောင်းမွန်သော ဘဝအရည်အသွေးကို ပြန်လည်ရရှိစေရန်အတွက် အလွန်အရေးကြီးပါသည်။