การบาดเจ็บเอ็นไขว้หน้าเข่าฉีกขาดเกิดขึ้นได้ทุกเพศทุกวัย โดยเฉพาะในนักกีฬาที่ต้องใช้เข่าในการเคลื่อนไหว และเปลี่ยนทิศทางอยู่เสมอ เมื่อเกิดอุบัติเหตุเข่าบิดและมีเอ็นไขว้หน้าฉีกขาด ทำให้เกิดความไม่มั่นคงในข้อเข่า ส่งผลให้ไม่สามารถใช้งานเข่าในการเล่นกีฬาได้ปกติ อีกทั้งยังทำให้เกิดการบาดเจ็บต่อส่วนอื่น ๆ ในข้อเข่าตามมา เช่น หมอนรองกระดูกเข่าฉีก ผิวข้อกระดูกอ่อนแตก และส่งผลให้เกิดภาวะข้อเข่าเสื่อมก่อนวัยอันควร จึงจำเป็นต้องเข้ารับการผ่าตัดซ่อมสร้างเอ็นไขว้หน้าเข่า โดยเฉพาะในนักกีฬา ซึ่งการส่องกล้องผ่าตัดรักษาเอ็นไขว้หน้าเข่าช่วยให้กลับมาเล่นกีฬาในระดับสูงได้
ในปัจจุบันแพทย์อาจพิจารณาแนะนำการผ่าตัดเสริมเอ็นด้านนอกเข่าคล้ายการคาดเข็มขัดเพิ่มเติมให้ข้อเข่า (Lateral Extra – Articular Tenodesis: LET / Anterolateral Ligament Reconstruction: ALL – R) ร่วมกับการผ่าตัดรักษาเอ็นไขว้หน้าเข่าในคนไข้บางราย เพื่อลดความเสี่ยงในการบาดเจ็บซ้ำของนักกีฬาในอนาคต
ผ่าตัดเสริมเอ็นด้านนอกเข่าเหมาะกับใคร
แพทย์อาจพิจารณาแนะนำการผ่าตัดเสริมเอ็นด้านนอกเข่าในข้อบ่งชี้ดังต่อไปนี้
- ภาวะข้อหลวม เอ็นข้อต่อหย่อน (Generalized Laxity)
- ตรวจพบข้อเข่าบิดหลวมรุนแรง (High – Grade Pivot Shift)
- ตรวจพบภาวะเข่าแอ่นมาก (Knee Hyperextension)
- ตรวจภาพถ่ายรังสีพบมุมของกระดูกหน้าแข้งชันผิดปกติ (Increase Posterior Tibial Slope)
- นักกีฬาอายุน้อยที่จำเป็นต้องกลับไปเล่นกีฬาที่มีการบิดหมุนข้อเข่า (Young Athletes Returning to a Pivoting Sport)
- การผ่าตัดซ่อมสร้างเอ็นไขว้หน้าขาดซ้ำ (Revision ACL Reconstruction)
ข้อดีของการผ่าตัดเสริมเอ็นด้านนอกเข่า
จากการศึกษาพบว่ากลุ่มเอ็นด้านนอกเข่า (Anterolateral Complex) มีส่วนสำคัญต่อความมั่นคงของข้อเข่า โดยเฉพาะการป้องกันการบิดหมุนเข่า และมักพบการบาดเจ็บร่วมกับภาวะเอ็นไขว้หน้าฉีกขาดเป็นประจำ
เมื่อผ่าตัดเสริมเอ็นด้านนอกเข่าร่วมกับการผ่าตัดเอ็นไขว้หน้า งานวิจัยพบว่าสามารถช่วยเพิ่มความมั่นคงในข้อเข่าและลดแรงกระทำต่อเอ็นไขว้หน้าที่ผ่าตัดได้ และจากการศึกษาในผู้ป่วยอายุน้อยที่มีความเสี่ยงในการบาดเจ็บซ้ำของเอ็นไขว้หน้าเข่ามาก พบว่าเมื่อผ่าตัดเสริมเอ็นด้านนอกเข่าร่วมด้วยจะช่วยลดโอกาสการฉีกขาดซ้ำหลังผ่าตัดเอ็นไขว้หน้าได้ถึง 3 เท่า
ทั้งนี้แนวทางการฟื้นฟูและกายภาพบำบัดหลังการผ่าตัดนั้นไม่แตกต่างกัน โดยทีมสหวิชาชีพด้านเวชศาสตร์กีฬาจะร่วมกันออกแบบโปรแกรมฟื้นฟูที่เหมาะสมให้กับผู้ป่วยหลังการผ่าตัด เพื่อการกลับมาเล่นกีฬาอย่างปลอดภัย
สิ่งที่ต้องรู้เมื่อผ่าตัดเสริมเอ็นด้านนอกเข่า
- การผ่าตัดใช้เวลานานขึ้นและจำเป็นต้องใช้อุปกรณ์พิเศษเพิ่มเติม
- มีแผลเพิ่มเติมด้านนอกเข่า
- ภาวะแทรกซ้อนที่อาจพบ เช่น ภาวะเลือดคั่งใต้ผิวหนัง หรือ Over Constraint จากการยึดเอ็นด้านนอกผิดตำแหน่ง หรือตึงมากเกินไป
อย่างไรก็ตามทั้งการรักษาแบบไม่ผ่าตัด การผ่าตัดส่องกล้องสร้างเอ็นไขว้หน้าเข่า และการเสริมเอ็นด้านนอกเข่าเพิ่มเติม มุ่งเน้นผลการรักษาที่ดีที่สุดต่อผู้ป่วยและนักกีฬาตามมาตรฐานศูนย์ความเป็นเลิศด้านการแพทย์ของสหพันธ์ฟุตบอลนานาชาติหรือฟีฟ่า (FIFA Medical Centre of Excellence) โดยแพทย์เวชศาสตร์การกีฬาเฉพาะทางด้านการผ่าตัดส่องกล้องข้อเข่าจะนำปัจจัยหลากหลายของผู้ป่วยมาร่วมพิจารณาและให้คำแนะนำเกี่ยวกับแนวทางการรักษาที่เหมาะสมแก่ผู้ป่วยแต่ละรายเพื่อให้กลับมาเล่นกีฬาได้เต็มศักยภาพอีกครั้ง
