ADHD သည် သင်ထင်သည်ထက် ကလေးများနှင့် ပိုမိုနီးစပ်ပါသည်။

ကလေး၏ ဖွံ့ဖြိုးမှုသည် တစ်ခါတစ်ရံ မူမမှန်ခြင်းကို ညွှန်ပြနိုင်သည်။ မိဘတွေကို သံသယရှိတဲ့အခါ ခွင့်မလွှတ်ပါနဲ့လို့ မေတ္တာရပ်ခံချင်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် စိတ်ကျန်းမာရေး ဦးစီးဌာန၏ နောက်ဆုံး စစ်တမ်းအရ အသက် ၆ နှစ်မှ ၁၅ နှစ်ကြား ကလေးငယ် ၄၂၀,၀၀၀ ခန့်သည် အာရုံစူးစိုက်မှု အားနည်းသောရောဂါ (ADHD – Attention Deficit Hyperactivity Disorder) ကို တွေ့ရှိခဲ့ပြီး၊ 4 – 6 ကြိမ်နှင့် ပျမ်းမျှ ကလေး 40 – 50 ရှိသော စာသင်ခန်းတစ်ခုတွင် ကလေး 2 – 3 ယောက်သည် ဤရောဂါရှိကြောင်း သိရှိပြီး အချိန်မီ ကုသနိုင်လျှင် ၎င်းသည် သင့်ကလေးငယ်များကို ကူညီပေးလိမ့်မည်၊ အခြေအနေ တိုးတက်လာပြီး ပျော်ရွှင်စွာ ကြီးထွားလာမယ်။

ADHD အကြောင်း သိပါရစေ

Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD – Attention Deficit Hyperactivity Disorder) သည် သာမန်အာရုံစူးစိုက်မှုထက် တိုတောင်းသော စိတ်ရောဂါတစ်ခုဖြစ်သည်။ လှုပ်ရှားမှုကို ထိန်းချုပ်နိုင်စွမ်းမရှိခြင်း။ ယင်းကြောင့် စိတ်အနှောင့်အယှက်ဖြစ်ခြင်း၊ အလွယ်တကူ အာရုံပျံ့လွင့်လာပြီး ဘယ်တော့မှ မငြိမ်မသက်ဖြစ်ခြင်းတို့ကို ဖြစ်စေသည်။ သူတို့နဲ့ စကားပြောတဲ့အခါ စေ့စေ့စပ်စပ်နားမထောင်ဘဲ အသေးစိတ်အချက်အလက်တွေကို မထိန်းသိမ်းနိုင်ကြပါဘူး။ တာဝန်မဲ့ အသက် 3 နှစ်မှ 7 နှစ်ကြား ကလေးများတွင် တွေ့ရတတ်သော်လည်း အလွန်နည်းပါသည်။ ဤအချိန်သည် ကျောင်းစတက်ရမည့်အချိန်ဖြစ်သောကြောင့် အသက် 7 နှစ်နှင့်အထက်တွင် ရောဂါလက္ခဏာများ ပိုမိုထင်ရှားပါသည်။ တစ်ချိန်တည်းမှာ ဂရုစိုက်ရမယ့် အလုပ်တွေ၊ အိမ်စာတွေ အများကြီးရှိတယ်။ သူငယ်ချင်းများ၊ ဆရာများနှင့် ဆက်ဆံပါ။ တခြားသူတွေနဲ့ ပေါင်းသင်းဆက်ဆံပြီး လှုပ်ရှားမှုတွေကို ဘယ်လိုချိန်ညှိရမလဲဆိုတာ သိထားဖို့ လိုပါတယ်။ အကြောင်းရင်းအမှန်ကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မသိနိုင်ပါ။ သို့သော် ၎င်းတို့ထဲမှ တစ်ခုမှာ အာရုံစူးစိုက်မှုနှင့် ချုပ်တည်းမှုကို ထိန်းချုပ်ရန် တာဝန်ရှိသည့် အရှေ့ဘက်အမြှေးပါးသည် ပုံမှန်ထက် အလုပ်မလုပ်တော့ပေ။

ADHD ရောဂါလက္ခဏာများ

သင့်ကလေးတွင် ADHD ရှိ၊ မရှိ သိရှိခြင်း။ ထို့အပြင် ပေါ်လာသော လက္ခဏာများကို ရှုမှတ်ပါ။ အချိန်ကာလကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားရန် လိုအပ်ပါသေးသည်။ ကလေးတွင် ရောဂါလက္ခဏာပြသည့်နေရာ၊

1) (A) သို့မဟုတ် (B) ရှိနိုင်သည် ။

(က) ကလေးတွင် အောက်ဖော်ပြပါ လက္ခဏာများ ရှိပါက ဂရုမစိုက်သည့် လက္ခဏာ ၆ ချက် (သို့မဟုတ်) ထို့ထက်ပို၍ ရှိနေရမည်။ ရောဂါလက္ခဏာများသည် ပုံမှန်မဟုတ်သောအဆင့်သို့ရောက်ရှိပြီး အာရုံစူးစိုက်မှုနည်းပါးခြင်းကဲ့သို့သော ကလေး၏အသက်အရွယ်အလိုက် သင့်လျော်သောဖွံ့ဖြိုးမှုနှင့် မကိုက်ညီပါက အနည်းဆုံး 6 လအထိ ဆက်တိုက်ပြသခြင်း၊ (Inattention) ဟူသည်

• ကျောင်းစာ သို့မဟုတ် အခြားလုပ်ငန်းဆောင်တာများတွင် မကြာခဏဆိုသလို အသေးစိတ်ကို အာရုံမစိုက်နိုင်ခြင်း၊
• အလုပ် သို့မဟုတ် ကစားရာတွင် အာရုံမစိုက်နိုင်ဖြစ်တတ်သည်။
• မကြာခဏဆိုသလို သူသည် အခြားသူများပြောသည်ကို နားမထောင်ပုံရသည်။
• အမိန့်ကို လုံးလုံးလျားလျား မလိုက်နာနိုင် ၎င်းသည် အတန်းအလုပ်၊ အိမ်စာ သို့မဟုတ် အလုပ်တွင် အလုပ်လုပ်ရန် ခက်ခဲစေသည်။ ( အတိုက်အခံ ၊ နားလည်မှု ကြောင့် မဟုတ်ပါဘူး )
• အလုပ် သို့မဟုတ် လှုပ်ရှားမှုများကို စီစဉ်ရာတွင် အခက်အခဲရှိတတ်သည်။ အလုပ်က မစီစဉ်ဘူး။
• စဉ်းစားတွေးခေါ်မှု လိုအပ်သော အလုပ်များ (ဥပမာ အိမ်စာ သို့မဟုတ် ကျောင်းစာများ) ကို ရှောင်ရန် သို့မဟုတ် မကြာခဏ လုပ်နေတတ်သည်။
• စာကျက်ရန် သို့မဟုတ် လှုပ်ရှားမှုများ ပြုလုပ်ရန် လိုအပ်သော အရာများ (ဥပမာ ကျောင်းသုံးပစ္စည်းများ) ဆုံးရှုံးတတ်သည်။
• ပြင်ပလှုံ့ဆော်မှုများကြောင့် အလွယ်တကူ အာရုံပျံ့လွင့်သွားတတ်သည်။
• ပုံမှန်လုပ်ရမယ့် အလုပ်တွေကို မေ့သွားတတ်ပါတယ်။

(ခ) အာရုံစူးစိုက်မှုလွန်ကဲခြင်း-စိတ်အားထက်သန်မှုရောဂါလက္ခဏာ ၆ (သို့မဟုတ်) ထို့ထက်ပို၍ ရှိရမည်။ အနည်းဆုံး 6 လဆက်တိုက် ရောဂါလက္ခဏာများသည် ပုံမှန်မဟုတ်သောအဆင့်သို့ရောက်ရှိရမည်ဖြစ်ပြီး၊ အပါအဝင် ကလေး၏အသက်အရွယ်အလိုက် သင့်လျော်သောဖွံ့ဖြိုးမှုနှင့် မကိုက်ညီပါ ။

• ဂနာမငြိမ်စေတယ်။ (hyperactivity)
• စိတ်ကသိကအောက်ဖြစ်ခြင်း၊ ဂနာမငြိမ်ဖြစ်တတ်ခြင်း၊ လက်ခြေများကို လှုပ်ယမ်းခြင်း သို့မဟုတ် မထိုင်နိုင်ခြင်းတို့ နှစ်သက်သည်။
• စာသင်ခန်းအတွင်း သို့မဟုတ် ကလေးထိုင်ရန် လိုအပ်သည့် အခြားအခြေအနေများတွင် ၎င်းတို့၏ထိုင်ခုံကို မကြာခဏ စွန့်ပစ်ပါ။
• မသွားသင့်တဲ့နေရာတွေမှာ ပြေးတာ ဒါမှမဟုတ် တောင်တက်တတ်တယ်။
• အေးအေးဆေးဆေး ကစားခြင်း သို့မဟုတ် လှုပ်ရှားမှုများ မလုပ်နိုင်ခြင်း
• အမြဲတမ်း "ပြေးရန်အဆင်သင့်" သို့မဟုတ် အမြဲလည်ပတ်နေသော အင်ဂျင်ကဲ့သို့ လုပ်ဆောင်ပါ။
• စကားများများပြောတတ်တယ်၊ မရပ်ဘူး။
• စိတ်မြန်စေတယ်။ (စိတ်အားထက်သန်မှု)
• မေးခွန်းကို အပြည့်အ၀နားမထောင်ဘဲ အဖြေကို မကြာခဏ ဖြုန်းတီးတတ်ပါသည်။
• တန်းစီခြင်း သို့မဟုတ် စောင့်ဆိုင်းခြင်းကို မကြိုက်ပါ။
• မကြာခဏ အနှောင့်အယှက် သို့မဟုတ် အနှောင့်အယှက်ပေးတတ်သည်။ (စကားပြောနေစဉ် သို့မဟုတ် ကစားနေစဉ်)

2) အသက် 7 နှစ်မတိုင်ခင်မှာ ဒီလက္ခဏာတွေကို စတင်ခံစားရပါတယ်။

3) ဤရောဂါလက္ခဏာများကြောင့် ချို့ယွင်းချက်အား အိမ်တွင်ဖြစ်စေ ကျောင်းတွင်ဖြစ်စေ အနည်းဆုံးအခြေအနေနှစ်ခုတွင် တွေ့ရပါသည်။

4) ရောဂါလက္ခဏာများသည် အလွန်ပြင်းထန်သောကြောင့် သင်ယူမှု၊ လူမှုရေးဆက်ဆံမှု သို့မဟုတ် အလုပ်တွင် အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေသည်။

5) Pervasive Developmental Disorder, Schizophrenia, Psychotic Disorder လူနာ၏ ရောဂါလက္ခဏာများကို စစ်ဆေးရာတွင် ရောဂါလက္ခဏာများ မပေါ်ပေါက်ဘဲ၊ လက္ခဏာများသည် အခြားသော စိတ်ရောဂါဝေဒနာ၏ လက္ခဏာများ (ဥပမာ စိတ်ရောဂါ၊ စိုးရိမ်သောကရောဂါ၊ Dissociative Disorder သို့မဟုတ် Personality Disorder) နှင့် ကိုက်ညီမှုမရှိရပါ။ .ဖရိုဖရဲ)

သတိပေးလက္ခဏာများ၊ အရေးပေါ်ကုသမှု

ကလေးတွင် ADHD ရှိလျှင် 15-20% သည် အရွယ်ရောက်ပြီးချိန်တွင် သူ့ဘာသာသူ ပြန်လည်ကောင်းမွန်နိုင်သော်လည်း 60% ခန့်မှာ မသက်သာဘဲ အရွယ်ရောက်သည်အထိ ရောဂါရှိနေမည်ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ကုသမှုခံယူရန်အချိန်ကျရောက်နေပြီဖြစ်သော သတိပေးလက္ခဏာများကို စောင့်ကြည့်သိရှိရန် အရေးကြီးပါသည်၊

• ပညာရပ်ဆိုင်ရာ စွမ်းဆောင်ရည် ကျဆင်းသွားခဲ့သည်။ ရောဂါလက္ခဏာများ ပြင်းထန်ပါက ကလေး၏ မူလတန်းကျောင်းနှစ် – 1 – 2 တွင် တွေ့ရတတ်ပြီး 4 တန်းတွင် ပညာရေးစွမ်းဆောင်ရည် ကျဆင်းသွားပါသည်။ သို့သော် ကလေးတွင် IQ (IQ – Intelligence Quotient) စွမ်းရည်မြင့်မားနေပါက၊ ထောက်လှမ်းရေး ပညာရပ်ဆိုင်ရာ စွမ်းဆောင်ရည်ကို သိပ်ပြီးတော့ မထိခိုက်နိုင်ပါဘူး။ အထက်တန်းကျောင်းတွေမှာ ရောဂါလက္ခဏာတွေ စတင်တွေ့ရှိလာနိုင်ပါတယ်။ သို့သော် Attention Deficit Hyperactivity Disorder နှင့် Learning Disabilities (LD – Learning Disorder) နှစ်ခုလုံးရှိသော ကလေးများတွင် ၎င်းသည် ပညာရေးဆိုင်ရာ စွမ်းဆောင်ရည်ကို သိသိသာသာ ထိခိုက်စေပါသည်။ လိုင်းပျက်သွားသော ရမှတ်များ သို့မဟုတ် စာမေးပွဲ ကျလုနီးပါးဖြစ်နေသည်။
• ဆရာမများသည် ကလေးများ၏ ပုံမှန်မဟုတ်သော အပြုအမူများကို မိဘများထံ အစီရင်ခံပါသည်။
• မိဘများသည် သားသမီးများ၏ မူမမှန်မှုများကို ပို၍ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း သိမြင်လာကြသည်။
• ကလေး သို့မဟုတ် ကလေးကစားနေသော သူငယ်ချင်းသည် ဒဏ်ရာရသည်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ကစားပုံက ပြင်းထန်လွန်းတယ်။
• ကလေးများသည် အုပ်စုနှင့် ခွဲထွက်ကြသည်။ ကျွန်တော်တစ်ယောက်တည်းပါ။ ပေါင်းသင်းဆက်ဆံရတာ မကြိုက်ဘူး။ (သူငယ်ချင်းများမှ ငြင်းပယ်ခြင်း သို့မဟုတ် အနိုင်ကျင့်ခြင်း)

ရောဂါကို ဘယ်လိုကုမလဲ။

လက်ရှိတွင်၊ အာရုံစူးစိုက်မှုအားနည်းသော hyperactivity disorder (ADHD – Attention Deficit Hyperactive Disorder) ကို ကုသရန် နည်းလမ်း 4 ခုရှိပါသည်။

1. အပြုအမူကို ချိန်ညှိပြီး ကလေးဖွံ့ဖြိုးမှုကို လှုံ့ဆော်ပေးသည်။ ၎င်းသည် အသက်မငယ်သေးသော ကလေးများနှင့် ငြိမ်ငြိမ်နေရန် လေ့ကျင့်သင်ကြားလိုသော ကလေးများအတွက် အလွန်ထိရောက်သည်။
2. သင့်ဆရာဝန်ညွှန်ကြားသည့်အတိုင်း ဆေးကိုသောက်ပါ။ ဆရာဝန်သည် Methylphenidate ကဲ့သို့သော ကလေး၏ ရောဂါလက္ခဏာများနှင့် အသက်အရွယ်အတွက် သင့်လျော်သော ဆေးအမျိုးအစားကို ရွေးချယ်မည်ဖြစ်သည်။ ဦးနှောက်၏လုပ်ဆောင်မှုကို လှုံ့ဆော်ပေးသည်။ ဆေးသောက်ခြင်းသည် ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့် 70 – 80% အထိ ကောင်းမွန်ပြီး 1 ပတ်မှ 4 ပတ်အတွင်း ဆေးသောက်ပြီးနောက် ကလေးသည် ကောင်းမွန်လာပါသည်။
3. တစ်ခုချင်းလေ့လာပါ။ ကလေးများ၏ သင်ယူမှုကို ပိုမိုတိုးတက်စေရန် ကူညီပေးပါသည်။ အထူးသဖြင့် သင်ယူမှု မသန်စွမ်းသော ကလေးများတွင် ရွယ်တူများနှင့် အမှီလိုက်နိုင်မည်မဟုတ်ပေ။ မိဘများသည် သားသမီးများ၏ သင်ယူမှု ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရန် သင့်လျော်သော နည်းလမ်းများကို ရှာဖွေသင့်သည်။
4. ဆရာဝန်နှင့် ဆက်တိုက်တိုင်ပင်ပါ။ မှန်ကန်သော မိဘအုပ်ထိန်းမှုဆိုင်ရာ နည်းစနစ်များကို နားလည်ပြီး အကြံဉာဏ်တောင်းရန်။ ကလေးများ၏ အပြုအမူနှင့် ပတ်သက်၍ နားလည်မှုလွဲမှားမှုများ လျော့ပါးစေရန်အတွက် ဆရာဝန်များ၊ ဆရာများနှင့် မိဘများအကြား ဆက်သွယ်မှု။

Hyper နှင့် ADHD မတူပါ။

လွန်ကဲသောကလေးများသည် ADHD ရှိရန်မလိုအပ်ပါ။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် hyper သည် မငြိမ်မသက်ဖြစ်နေသော လက္ခဏာဖြစ်သည်။ ADHD (Attention Deficit Hyperactive Disorder) အကြောင်းရင်းများထဲမှ တစ်ခုသာဖြစ်ခြင်းအပါအဝင် အကြောင်းရင်းများစွာကြောင့် ဖြစ်ပွားနိုင်သည်။ ၎င်းတွင် IQ မြင့်မားပြီး ဉာဏ်ရည်ကောင်းမွန်သောကလေးများ (Gifted Child)၊ စိုးရိမ်သောကများ (Anxiety)၊ နှောင့်နှေးသော အာရုံကြောဆိုင်ရာဖွံ့ဖြိုးမှု (Motor-Sensory) ကလေးများ၊ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရခြင်း သို့မဟုတ် ကူးစက်ခံထားရသော ကလေးငယ်များ မပါဝင်ပါ။ သဘာဝအားဖြင့် လွန်ကဲသောကလေးများ ဒါပေမယ့် ADHD ရှိတဲ့ ကလေးတွေက အကြောင်းရင်းကို တိတိကျကျ မသိကြဘူး။ ဦးနှောက်ရဲ့ မူမမှန်မှုတွေကြောင့် ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ ပြီးတော့ စိတ်ဝင်စားစရာကောင်းတာက ADHD သည် မျိုးရိုးဗီဇဆိုင်ရာ အကြောင်းအရင်းများကြောင့် ဖြစ်ပွားနိုင်သည်။ ဖေဖေ ဒါမှမဟုတ် မေမေမှာ ဒီရောဂါရှိလား။ ကလေးရနိုင်ခြေ 50% ရှိပြီး မိခင်မှာ ကိုယ်ဝန်ရှိနေချိန်မှာ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။