အရိုးပွရောဂါဆိုတာ အဝေးကြီးလို့ မထင်ပါနဲ့။

Osteoporosis သည် အရိုးများကို ကြွပ်ဆတ်စေသော ရောဂါတစ်ခုဖြစ်သည်။ အရိုးကျိုးခြင်း သို့မဟုတ် အကြမ်းမဖက်သော တွန်းအားကြောင့် အလွယ်တကူ ကျိုးသွားနိုင်သည်။ ရပ်နေစဉ် သို့မဟုတ် လမ်းလျှောက်နေစဉ် ပြုတ်ကျခြင်း။

အရိုးပွခြင်းကို ဖြစ်စေသည်။

• မျိုးရိုးဗီဇ သို့မဟုတ် အသက်အရွယ်အရ သဘာဝအတိုင်း ဖြစ်ပေါ်သည်။ သွေးဆုံးပြီး အမျိုးသမီးများတွင် အရိုးပွရောဂါ ကဲ့သို့သော လိင်ဟော်မုန်းနည်းခြင်းကြောင့် အရိုးပါးလာပါသည် ။
• hyperthyroidism ကဲ့သို့သော အချို့သောရောဂါများ သို့မဟုတ် ဆေးဝါးများကြောင့် ဖြစ်ရသည် ။ Hyperparathyroidism မြင့်မားသောကော်တီဇောများ၊ စတီးရွိုက်များ၊ ရင်သားကင်ဆာဆေးအချို့ ( Aromatase Inhibitor) နှင့် အခြား အမျိုးအစားများ ။

အရိုးပွရောဂါ ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသော အုပ်စုများ

• အသက် 65 နှစ်နှင့်အထက် အမျိုးသမီးများ နှင့် 70 နှစ်နှင့်အထက် အမျိုးသားများ
• အသက် 45 မတိုင်မီ သွေးဆုံးပြီးသော အမျိုးသမီးများ၊ သားဥအိမ် နှစ်ဖက်လုံးကို ဖယ်ထုတ်ဖူးသူများ၊ နာတာရှည် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ရောဂါဝေဒနာရှင်များ ၊ အချိန်အကြာကြီး ပြင်းပြင်းထန်ထန် လေ့ကျင့်ခန်း လုပ်သူများ သို့မဟုတ် Aromatase Inhibitor ဆေးသောက်နေသူများ ကဲ့သို့သော အမျိုးသမီးဟော်မုန်း နည်းပါးသော အမျိုးသမီးများ၊
• ဆီးကျိတ်ကင်ဆာကို ကုသခြင်းကဲ့သို့သော Testosterone နည်းပါးခြင်းကို ဖြစ်စေသော ရောဂါရှိသူ သို့မဟုတ် ဆေးသောက်နေသည့် အမျိုးသားများ ။ Klinefe lter's Syndrome ကဲ့သို့သော Testosterone နည်းပါးသော မျိုးရိုးလိုက်ရောဂါများ
• စတီးရွိုက်ဆေးသောက်နေသူများ ဆေးပမာဏသည် Prednisolone 5 mg /day ထက် 3 လ သို့မဟုတ် ထို့ထက်ပို၍ ဆက်တိုက် သောက်နိုင်သည် ။
• မသေဆုံးနိုင်သော မတော်တဆမှုတစ်ခုကြောင့် ဖခင် သို့မဟုတ် မိခင်တွင် တင်ပါးရိုးကျိုးခြင်း ရှိပါသလား။
• အလွန်နိမ့်သော ခန္ဓာကိုယ်အလေးချိန်ကို 20 ကီလိုဂရမ် /စတုရန်းမီတာ အောက် ခန္ဓာကိုယ်ထုထည် ညွှန်းကိန်း အဖြစ် သတ်မှတ်သည် ။
• တခြားအကြောင်းအရင်း တွေဖြစ်တဲ့ အရက်အလွန်အကျွံသောက်တာ၊ ဆေးလိပ်သောက်တာ၊ ကယ်လ်စီယမ်အလုံအလောက်မစားတာတို့၊ သွေးထဲမှာ ဗီတာမင် D နည်းတယ်။ လေ့ကျင့်ခန်းမလုပ်ဘူး။

အရိုးပွရောဂါ လက္ခဏာများ

ပထမအဆင့်တွင် လူ အများစုသည် ရောဂါလက္ခဏာများ မပြတတ်ပါ။ ဒါပေမယ့် အရိုးကျိုးတဲ့အခါ လက္ခဏာတွေ ပေါ်လာတတ်ပါတယ်၊ ဥပမာ- ကျောရိုးကျိုးရင် ခါးနာတာ၊ အရပ်တိုပြီး နောက်ပြန်ကျလာမယ်။ တင်ပါးဆုံရိုးကျိုးရင် မကြာခဏ ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ မတ်တပ်ရပ်ခြင်း သို့မဟုတ် လမ်းလျှောက်ခြင်းတို့ကြောင့် ပြုတ်ကျခြင်းကြောင့် ဖြစ်ရခြင်းဖြစ်သည်။ ပြင်းထန်သော တင်ပါးဆုံရိုး နာကျင်ခြင်း နှင့် အရိုးပုံသဏ္ဍာန် ပျက်ယွင်းခြင်း များ ဖြစ်တတ်ပါသည်။ခွဲစိတ်မှု မပြုလုပ်ပါက အိပ်ရာပေါ် လဲတက်စေပါသည်။

အရိုးပွရောဂါရှိမရှိ စစ်ဆေးခြင်း။

Osteoporosis Self – Assessment Tool for Asians (OSTA) Score သို့မဟုတ် Khon Kaen Osteoporosis Study (KKOS) ရမှတ် ကို အသုံးပြု၍ ဤ ဖော်မြူလာ ၂ ခုသည် အသက်နှင့် အလေးချိန်ကို တွက်ချက်ရာတွင် အသုံးပြုပါသည်။ တန်ဖိုးသည် -1 ထက်နည်းပါ က ၊ ရှိသည် ဟု ဆိုလိုပါသည်။ အရိုးပွရောဂါ ဖြစ်နိုင်ခြေ မြင့်မားသည်။ နောက်ထပ် အရိုးသိပ်သည်းဆကို စမ်းသပ်ရန် အကြံပြုထားသည်။

အရိုးပွရောဂါ ကို စစ်ဆေးပါ။

ကျောရိုးကို စစ်ဆေးရန်အတွက် Dual – Energy X-Ray Absorptiometry machine (DXA, DExa machine ) ဖြင့် အရိုးသိပ်သည်းဆ ( Bone Mi neral Density , BMD) ကို စစ်ဆေးခြင်းဖြင့် အရိုးပွရောဂါ၏ ရောဂါ ရှာဖွေခြင်း ကို လုပ်ဆောင်နိုင်ပါသည် ။ တင်ပဆုံရိုးကို အဓိက အာရုံစိုက်၍ ဤအနေအထားကို မစစ်ဆေးနိုင်ပါက၊ လက်ကောက်ဝတ်ရိုး ( distal radius ) ကို အစားထိုးစစ်ဆေးနိုင်ပါသည်။ရလဒ်များကို လိင်တူလိင်အရွယ်ရောက်ပြီးသူ၏ ပျမ်းမျှအများဆုံးသိပ်သည်းဆနှင့် တိုင်းတာထားသော အရိုးသိပ်သည်းဆကို နှိုင်းယှဉ်ထားသည့် ရလဒ်များကို T – Score အဖြစ် အစီရင်ခံပါမည် ။ 1 နှင့် – 2.5 သည် အရိုးပါးလွှာခြင်း ( Osteopenia ) ) တန်ဖိုးသည် – 2.5 ထက် နည်းပါက သို့မဟုတ် အရိုးပွခြင်း ( Osteoporosis ) ဟု ယူဆပါသည် ။

အရိုးပွရောဂါကို ကုသပါ။

1. အရိုးပွရောဂါ မကုသ မီ အရိုးပွရောဂါဖြစ်စေသော အခြားအကြောင်းရင်းများ ဖြစ်သည့် hyperthyroidism ကို ဦးစွာစစ်ဆေးရပါမည် ။ Hyperparathyroidism ကော်တီဆောဟော်မုန်း မြင့်မားသောရောဂါ သို့မဟုတ် အရိုးပွရောဂါဖြစ်စေသောဆေး အခြားရောဂါတစ်ခုခုတွေ့ရှိပါက ထိုရောဂါ၏အကြောင်းရင်းကို ကုသပါ။ သို့မဟုတ် ဖြစ်စေသောဆေးကို ရပ်ပါ။
2. ကယ်လ်စီယမ် 1,000 – 1,200 မီလီဂရမ် /နေ့ကို နွားနို့နှင့် နို့ထွက်ပစ္စည်းများ၊ တို့ဟူး၊ ငါးသေးသေး၊ ပုဇွန်၊ အစိမ်းရောင် အရွက်များ ၊ နှမ်း စသည့် သဘာဝ အစားအစာများမှ အဓိက စားသုံးပါ။ Calcium Carbonate ကဲ့သို့သော ကယ်လ်ဆီယမ်ဖြည့်စွက်စာများကို အစားအစာ နှင့် သို့မဟုတ် အစာစားပြီးပြီးချင်း သောက်သုံးရပါမည်။ ကောင်းစွာစုပ်ယူနိုင်ဘို့
3. အစားအစာမှ ဗီတာမင် D လုံလောက်စွာ ရရှိခြင်း သို့မဟုတ် နေရောင်ခြည်ဖြင့် အရေပြားအတွင်း ပေါင်းစပ်မှု မှ ရရှိသည်။တစ်နေ့လျှင် လိုအပ်သော ဗီတာမင်ဒီ ပမာဏမှာ 600 – 800 ယူနစ် ဖြစ်သည်။ ၎င်းကို ငါးကြီးဆီ၊ ဆော်လမွန်၊ ဆာဒင်း၊ တူနာနှင့် မှိုကဲ့သို့သော အစားအစာများတွင် တွေ့ရှိနိုင်သည်။ မဟုတ်ရင် မလုံလောက်ဘူး။ Ergocalciferol (Vitamin D 2) သို့မဟုတ် Cholecalciferol (Vitamin D 3) ကဲ့သို့သော ဗီတာမင် D ဖြည့်စွက်ဆေးများကို ပစ်မှတ်အဆင့်ဖြင့် သောက်သုံးနိုင်ပါသည်။ သွေးထဲတွင် ဗီတာမင် D 25 Hydroxy vitamin D 30 nanograms/ ml ထက်ပိုပါသည် ။
4. လေ့ကျင့်ခန်း မှန်မှန်လုပ်ပါ။ ပြေးခြင်း၊ ခပ်သွက်သွက်လမ်းလျှောက်ခြင်း၊ ကခုန်ခြင်းနှင့် လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ခြင်း စ သည့် ကိုယ်အလေးချိန်ကျစေသော အေရိုးဗစ်လေ့ကျင့်ခန်း နှစ်ခုစလုံး ကို လုပ်ဆောင်သင့်သည်။ ကြွက်သားများ သန်မာစေခြင်း ( Strengthening Exercise ) နှင့် ဟန်ချက်ညီသော လေ့ကျင့်ခန်း ( Balance Exercise ) တို့သည် အရိုးကျိုးနိုင်ခြေကို လျှော့ချနိုင်မည်ဖြစ်သည်။
5. ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ် ပြီး တစ်နေ့လျှင် အရက် ၃ ယူနစ် ထက် ပို မသောက်သင့်ပါ ။
6. နေအိမ်ကို စည်းစနစ်တကျဖြစ်အောင်၊ ရေချိုးခန်းထဲမှာ ဘား တွေလုပ်တာ ၊ ချော်လဲတဲ့ ကြမ်းပြင်တွေကို သတိထားပါ ။ အိပ်ငိုက်စေသော ဆေးများသောက်ခြင်းကို ရှောင်ကြဉ်ပါ။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ မင်းကို လဲကျစေနိုင်ပါတယ်။ သို့မဟုတ် ဟန်ချက်မညီသောသူများအတွက် ကြံကို အသုံးပြုနိုင်သည်။
7. သင့်ဆရာဝန်သည် အရိုးပွရောဂါကိုကုသရန် ဆေးကိုအသုံးပြု သင့် သည် ရှိမရှိ အကဲဖြတ်မည်ဖြစ်သည် ။ တစ်ပတ်လျှင် တစ်ကြိမ် အစာအိမ်ဗိုက်ထဲတွင် အနည်းဆုံး ရေ 1 ဖန်ခွက် သောက်ရမည်ဖြစ်ပြီး 1 နာရီအတွင်း အခြားဆေး သို့မဟုတ် အစာမစားရ ၊ ထိုးဆေးများ တစ်နှစ်လျှင် တစ်ကြိမ် သွေးကြောထဲသို့ ထိုးသွင်းခြင်း သို့မဟုတ် အောက်ထိုးဆေး၊ အရေပြားကို 6 လ တစ်ကြိမ် လစဉ် သို့မဟုတ် နေ့တိုင်း သို့မဟုတ် 1 လတစ်ကြိမ် အရေပြား အောက်တွင် ထိုးပေးပါ ။ ဆရာဝန်သည် ဆေးအမျိုးအစားတစ်ခုစီ၏ အားသာချက်၊ အားနည်းချက်များကို လူနာအား ပြောပြမည်ဖြစ်ပါသည် ။
8. အရိုးပွရောဂါကို ကုသရန် ဆေးဝါးအသုံးပြုရာတွင် ညွှန်ပြချက်များ မှာ အရိုးပွခြင်းမှ အရိုးကျိုးခြင်း သို့မဟုတ် အရိုးသိပ်သည်းဆမီတာဖြင့် အရိုးပွရောဂါရှိခြင်း သို့မဟုတ် အရိုးပါးလွှာခြင်းများကို ရှာဖွေတွေ့ရှိပြီး FRAX Score ကို တွက်ချက်ကာ ဖြစ်နိုင်ချေ ရှိကြောင်း တွေ့ရှိ ခြင်း၊ တင်ပဆုံရိုးကျိုးခြင်း၏ 3 % သို့မဟုတ် ထို့ထက်မက ရှိသည်။
9. ကုသမှုကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ပါ။ ကုသမှုခံယူပြီးနောက် အများစုသည် အရိုးသိပ်သည်းဆစစ်ဆေးမှုကို ၁ နှစ်မှ ၂ နှစ် တစ်ကြိမ် ပြုလုပ်ကြ ပြီး အချို့အခြေအနေများတွင် အဆင့်ကိုစစ်ဆေးရန် သွေးစစ်ခြင်းကို အသုံးပြုကြသည်။ 3-6 လ တွင် ကုသမှုပြီးနောက်အရိုး ပြန်