ความเครียดส่งผลกระทบต่อร่างกายและจิตใจ โดยเฉพาะเมื่อคิดมาก คิดเยอะจนเกินรับไหว อาจส่งผลต่อการทำงานของกระเพาะอาหาร หรือที่เรียกว่าเครียดลงกระเพาะ แม้ไม่รุนแรงหรืออันตรายถึงชีวิต แต่สร้างความรำคาญและรบกวนการใช้ชีวิตประจำวัน รวมถึงหากมีโรคประจำตัวเกี่ยวกับระบบทางเดินอาหารอาการอาจแย่ลงได้
เครียดลงกระเพาะคืออะไร
เครียดลงกระเพาะ คือ ความผิดปกติของกระเพาะอาหารและลำไส้ที่เกิดจากความเครียด ส่งผลให้สมดุลของกระเพาะอาหารและลำไส้เปลี่ยนแปลงไป กระเพาะอาหารมีความเป็นกรดเพิ่มขึ้น การเคลื่อนตัวของลำไส้ลดลง จนเกิดอาการผิดปกติต่าง ๆ ตามมา
เครียดลงกระเพาะเกิดจากสาเหตุใด
สาเหตุหลักของเครียดลงกระเพาะเกิดจากความเครียดเข้าไปกระตุ้นให้ระบบภูมิคุ้มกันต่ำลง โดยเฉพาะระบบภูมิคุ้มกันของทางเดินอาหารและลำไส้ ทำให้สมดุลของเชื้อแบคทีเรียชนิดดีและไม่ดีในระบบทางเดินอาหารเปลี่ยนแปลงไป เพิ่มความเสี่ยงต่อการติดเชื้อได้ง่ายขึ้น นอกจากนี้ความเครียดยังส่งผลต่อกล้ามเนื้อในระบบทางเดินอาหาร ทำให้กล้ามเนื้อหลอดอาหารหด เกร็งตัว บิดตัวเพิ่มขึ้น เพิ่มการหลั่งกรดในกระเพาะอาหาร จนทำให้มีกรดเกินในกระเพาะอาหาร อาจทำให้เกิดอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ หรือท้องเสียได้
สัญญาณเตือนเครียดลงกระเพาะ
- ปวดจุก แสบแน่นลิ้นปี่ หรือบริเวณใต้ชายโครงเยื้องไปด้านซ้าย เป็นสัญญาณเริ่มต้นของเครียดลงกระเพาะ
- การนอนเปลี่ยนไป เช่น ตอนกลางคืนนอนไม่พอจากความเครียด ทำให้เพลียมากกว่าปกติในตอนกลางวัน
- อยากอาหารเพิ่มขึ้น เวลาเครียดร่างกายจะรู้สึกเพิ่มความอยากอาหาร โดยเฉพาะอาหารหวาน ๆ เนื่องจากจะทำให้ร่างกายรู้สึกมีความสุขเพิ่มมากขึ้น
อาการเครียดลงกระเพาะเป็นอย่างไร
- ปวดจุกลิ้นปี่
- จุกเสียด แสบแน่นท้อง
- คลื่นไส้ อาเจียน
- เวียนศีรษะ
- สะอึก เรอเหม็นเปรี้ยว
- อาหารไม่ย่อย ท้องอืด
- กินอาหารแล้วอิ่มเร็วขึ้นหรืออิ่มนานกว่าเดิม
- ท้องผูก ท้องเสีย
ดูแลรักษาเครียดลงกระเพาะได้อย่างไร
- ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมในชีวิตประจำวัน หากรู้สึกว่าเครียด นอนไม่พอ ปวดจุก แสบแน่นลิ้นปี่ ควรเลี่ยงกิจกรรมที่ทำให้รู้สึกเครียด ออกกำลังกาย พักผ่อนให้เพียงพอ จะช่วยให้อาการค่อย ๆ ดีขึ้น โดยต้องทำควบคู่กับการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการรับประทานอาหาร
- ปรับเปลี่ยนการรับประทานอาหาร ทำควบคู่กับการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมในการใช้ชีวิต เช่น
- เลี่ยงของเผ็ดและของเปรี้ยว เนื่องจากอาหารเหล่านี้จะเพิ่มการหลั่งกรด
- เลี่ยงอาหารมันและของทอด เนื่องจากเป็นอาหารที่ย่อยยาก เกิดอาหารตกค้างในกระเพาะอาหารนานมากขึ้น ทำให้เกิดอาการท้องอืดตามมา
- เลี่ยงเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีนสูง เช่น ชา กาแฟ เนื่องจากกระตุ้นการหลั่งกรดในกระเพาะอาหารให้เพิ่มมากขึ้น
- งดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ของหมัก ของเปรี้ยว ของดอง เนื่องจากทำให้กระเพาะอาหารหลั่งกรดเพิ่มมากขึ้น
- การรับประทานยา ในกรณีที่ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิตร่วมกับการรับประทานอาหารแล้วไม่ดีขึ้น แนะนำให้พบแพทย์เฉพาะทางเพื่อตรวจหาสาเหตุโดยละเอียด โดยแพทย์อาจให้รับประทานยาลดกรด ยาแก้จุกเสียดแน่นท้อง ยาขับลม ยาแก้คลื่นไส้อาเจียน เพื่อบรรเทาอาการเครียดลงกระเพาะ
เครียดลงกระเพาะแบบไหนต้องพบแพทย์ทันที
หากเครียดลงกระเพาะแล้วรักษาไม่หายหรือไม่ดีขึ้น รวมถึงมีอาการเบื่ออาหาร น้ำหนักลดลงมากโดยไม่ทราบสาเหตุ อาเจียนเป็นเลือด ถ่ายดำ ถ่ายเป็นเลือด หรือมีประวัติคนในครอบครัวป่วยเป็นมะเร็งบริเวณทางเดินอาหาร ควรพบแพทย์ทันที เพราะการเครียดลงกระเพาะนาน ๆ หรือปล่อยให้เป็นเรื้อรังอาจเพิ่มความรุนแรงมากกว่าที่คิด
ป้องกันเครียดลงกระเพาะ
เครียดลงกระเพาะมักเป็น ๆ หาย ๆ มีความสัมพันธ์กับความเครียด แต่หากเป็นบ่อย ทุกครั้งที่มีความเครียดกรดจะหลั่งเพิ่มมากขึ้น ทำให้เกิดแผลในกระเพาะอาหารตามมา ดังนั้นการป้องกันที่ดีที่สุด คือการดูแลสุขภาพกายใจ การลดความเครียด เน้นรับประทานอาหารอ่อน ย่อยง่าย เลี่ยงของมัน ของทอด ของเปรี้ยว ของหมักดอง และหลังรับประทานอาหารแต่ละมื้อควรเดินย่อยเพื่อกระตุ้นลำไส้ให้เคลื่อนไหว รวมถึงออกกำลังกายและพักผ่อนให้เพียงพอ ก็จะช่วยป้องกันและลดอาการเครียดลงกระเพาะได้
แพทย์ที่ชำนาญการรักษาเครียดลงกระเพาะ
พญ.ทิพสุคนธ์ สถาปนศิริ อายุรแพทย์ คลินิกอายุรกรรม โรงพยาบาลกรุงเทพ
สามารถคลิกที่นี่เพื่อทำนัดหมายได้ด้วยตนเอง
โรงพยาบาลที่ชำนาญการรักษาเครียดลงกระเพาะ
คลินิกอายุรกรรมโรงพยาบาลกรุงเทพพร้อมให้การดูแลผู้ป่วยเครียดลงกระเพาะโดยแพทย์เฉพาะทางที่มีความชำนาญและมากด้วยประสบการณ์พร้อมทีมสหสาขาวิชาชีพเพื่อให้ผู้ป่วยกลับมาใช้ชีวิตในทุกวันได้อย่างมีความสุข