ပခုံးအရွတ်စုတ်ပြဲခြင်း (Rotator Cuff Tear)

ပခုံးအရွတ်မျက်ရည်တွေဟာ အဖြစ်များတဲ့ ပြဿနာတစ်ခုပါ။ လူနာများသည် မကြာခဏ နာကျင်ကိုက်ခဲပြီး ပခုံးကို ပုံမှန်အတိုင်း အသုံးမပြုနိုင်ပါ။ အမေရိကန်နိုင်ငံတွင် တစ်နှစ်လျှင် လူပေါင်း ၂,၀၀၀,၀၀၀ ခန့်သည် ပခုံးအရွတ်များ စုတ်ပြဲသွားသောအခါတွင် ပခုံးအဆစ်များ အားနည်းလာတတ်ပါသည်။ နာကျင်မှု သို့မဟုတ် ခက်ခဲစေမည့် ဆံပင်ဖြီးခြင်း သို့မဟုတ် ရှပ်အင်္ကျီဝတ်ခြင်းကဲ့သို့သော နေ့စဉ်ဘဝတွင် လူနာများသည် ၎င်းတို့၏ပခုံးကို အသုံးပြုနိုင်စွမ်း နည်းပါးလာမည်ဖြစ်သည်။

သင့်ပခုံးဆစ်ကို သိပါ။

ပခုံးဆစ်ကို အရိုး ၃ ခုဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည် ။

1. လက်မောင်းရိုး (Humerus)၊
2. Scapula (Scapular)
3. ညှပ်ရိုး (ညှပ်ရိုး)

ပခုံးအဆစ် (အရိုးနှင့် ပလပ်ပေါက်) ကို ဆေးတောင့်နှင့် ပခုံးအရွတ်များ (Rotator Cuff) ဖြင့် ဆုပ်ကိုင်ထားသော Rotator Cuff အရွတ်များသည် ပခုံးအဆစ်ကို ပွေ့ဖက်ထားသည့် ကြွက်သားလေးခုနှင့် အရွတ်များဖြင့် ပြုလုပ်ထားသည်။ ၎င်းသည် ပခုံးအဆစ်ကို တည်ငြိမ်မှုပေးရန် ဆောင်ရွက်ပေးပြီး ပခုံးအတွက် လှည့်ခြင်းနှင့် အမြင့်သို့ ဝင်ရိုးတစ်ခုအဖြစ် လုပ်ဆောင်သည်။ အရွတ်ရောင်ခြင်း သို့မဟုတ် Rotator Cuff အရွတ်များ ကိုက်ခဲလာသောအခါတွင် Rotator Cuff အရွတ်၏ ပွတ်တိုက်မှုကို တားဆီးပေးသည့် အိတ် (Bursa) လည်း ပါရှိပါသည်။ ) ရောင်ရမ်းခြင်း နှင့် နာကျင်ခြင်းများလည်း ဖြစ်တတ်ပါသည်။

ပခုံးအရွတ်များ ကိုက်ဖြတ်ခြင်း။

အရွတ်တစ်ခု စုတ်ပြဲသွားသောအခါတွင် အရွတ်တစ်ခုသည် အရွတ်တစ်ခု သို့မဟုတ် အရွတ်များစွာ ကျိုးသွားနိုင်သည့် ဦးခေါင်းအရိုး (humerus) နေရာတွင် စုတ်ပြဲသွားတတ်သည်။ မျက်ရည်သည် အရွတ်ထိပ်တွင် ပွန်းပဲ့ခြင်းမှ စတင်နိုင်သည်။ (၎င်းသည် အရွတ်အပေါ်ပိုင်းရှိ tartar (Acromion) နှင့် ပွတ်တိုက်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်သည်။ သို့မဟုတ် ယိုယွင်းမှုကြောင့် ဖြစ်နိုင်ပါသည်။ အရွတ် (Degeneration) နှိုက်ခြင်း။ သို့မဟုတ် အသုံးပြုမှု သို့မဟုတ် မတော်တဆမှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်သည်။ ဒါတွေအားလုံးဟာ Rotator Cuff tendon မှာ အစပိုင်းမှာ မျက်ရည်တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်နိုင်ပြီး အရွတ်တစ်ခုလုံးရဲ့အထူကို မျက်ရည်ကျတဲ့အထိ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ထို့ကြောင့် လူကြိုက်များသော အမျိုးအစားများကို အောက်ပါအတိုင်း ခွဲခြားထားသည်။

မျက်ရည်၏ သဘောသဘာဝအရ ပိုင်းခြားသည်။

1. Partial Rotator Cuff Tear
2. အရွတ်အထူတစ်လျှောက်လုံး မျက်ရည် (Full Thickness Rotator Cuff Tear)၊
3. ကြီးမားသောအရွတ်စုတ်ပြဲခြင်း (Massive Rotator Cuff Tear) သည် အများအားဖြင့် ကြွက်သားကျုံ့ခြင်းနှင့် ၎င်း၏မူလအနေအထားနှင့် ဝေးကွာသော အရွတ်စွန်းများပါ၀င်သည်။

အကြောင်းတရားဖြင့် ပိုင်းခြားထားသည်။

အဓိက အကြောင်းရင်း ၂ ခု ခွဲထားပါတယ်။

1. လက်နှစ်ဖက်ကို ဆန့်တန်းပြီး ခြေဖဝါးကို မြေပြင်ပေါ်တွင် ပြုတ်ကျခြင်းကဲ့သို့သော မတော်တဆမှုတစ်ခုမှ၊ သို့မဟုတ် ပခုံးနှင့် လက်မောင်းများ ထိမှန်ပြီး ကြွက်သားများနှင့် အရွတ်များ ပြင်းထန်စွာ ကျုံ့သွားနိုင်သည်။
2. အရွတ်များယိုယွင်းခြင်းမှ (Degeneration) ဒီအုပ်စုက ပိုအဖြစ်များတယ်။ ရေရှည်အသုံးပြုမှုနှင့် အသက်အရွယ်ကြီးရင့်လာခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်သည်။ ပိုဖြစ်နိုင်ချေကို မြှင့်တင်ပေးသည့်အချက်မှာ
   
   
   • ထပ်ခါတလဲလဲ ဖိစီးမှု စုဆောင်းမှု အချိန်ကြာမြင့်စွာ အသုံးပြုခြင်း၊ လေးလံခြင်း သို့မဟုတ် တစ်ကိုယ်ရေသန့်ရှင်းမှုမရှိဘဲ အသုံးပြုခြင်း။ ဘေ့စ်ဘောကစားသမားများနှင့် ကိုယ်အလေးချိန်တက်သူများကဲ့သို့ ၎င်းတို့၏ပခုံးကို အသုံးပြုရန်လိုအပ်သည့် အားကစားသမားအုပ်စုများ။
   • သွေးမလုံလောက်ခြင်း- ကျွန်ုပ်တို့ အသက်ကြီးလာသည်နှင့်အမျှ ဤနေရာသို့ သွေးစီးဆင်းမှု နည်းပါးလာသည်။ ရလဒ်အနေနဲ့ မျက်ရည်ထွက်တဲ့အခါ အလိုအလျောက် အရွတ်ပျောက်ဖို့ ဖြစ်နိုင်ခြေနည်းပါတယ်။
   • ပခုံးအဆစ် (Bone Spur) သည် ပခုံးအဆစ် (Acromion) ၏ အပေါ်ဘက်အရိုးအောက်တွင် tartar နှင့် Rotator Cuff အရွတ်များ၏ ပွတ်တိုက်မှုဖြစ်စေပြီး နောက်ဆက်တွဲ ကိုက်ဖြတ်ခြင်းကို ဖြစ်စေသည်။ ဒီအခြေအနေကို Impingement Syndrome လို့ခေါ်ပါတယ်။

---

ပခုံးအရွတ်စုတ်ပြဲခြင်း ၏ လက္ခဏာများ

လူနာများတွင် အဖြစ်များသော လက္ခဏာများ အမျိုးမျိုး ရှိလိမ့်မည် ။

1. အထူးသဖြင့် သင့်ဘေးမှာ လှဲလျောင်းနေတဲ့အခါ နာကျင်မှုကို ခံစားရပါတယ်။
2. အချို့သော အနေအထားများတွင် သင့်လက်ကို မြှောက်ခြင်း သို့မဟုတ် နှိမ့်လိုက်သောအခါ နာကျင်ခြင်း။
3. ပခုံးကို မြှောက်ခြင်း သို့မဟုတ် လှည့်နေစဉ် အားနည်းခြင်း။
4. အချို့သော ပခုံးလှုပ်ရှားမှုများအတွင်း ပွတ်တိုက်သံ

မတော်တဆ ထိခိုက်မှု

မတော်တဆ ပြတ်ရှဒဏ်ရာများသည် မတော်တဆမှုပြီးပြီးချင်း နာကျင်တတ်သည်။ သို့မဟုတ် မတော်တဆမှုတစ်ခုအတွင်း ပခုံး၌ အသံမြည်ခြင်း။ ချက်ခြင်း အားနည်းခြင်းတို့ကို ခံစားရနိုင်သည်။

ပခုံးအဆစ်များတွင် အရွတ်များ ယိုယွင်းခြင်း သို့မဟုတ် ကယ်လ်စီယမ်ကြောင့် စုတ်ပြဲခြင်း။

ပခုံးအဆစ်များတွင် အရွတ်များ ယိုယွင်းခြင်း သို့မဟုတ် ကယ်လ်စီယမ်ကြောင့် စုတ်ပြဲခြင်း။ ဝေဒနာက တဖြည်းဖြည်း သက်သာလာမယ်။ ပထမတော့ နာကျင်မှုက သိပ်မရှိနိုင်သလို သူ့အလိုလို ပျောက်သွားပါလိမ့်မယ်။ နောက်ပိုင်းတွင် နာကျင်မှုသည် ပိုမိုပြင်းထန်လာသည် သို့မဟုတ် မကြာခဏဖြစ်လာသည်။ ၎င်းကိုအသုံးပြုရာတွင် ပိုမိုခက်ခဲခြင်း သို့မဟုတ် ပိုမိုအေးခဲနေသော ပခုံးရှိခြင်း။ ဘေးစောင်းလှဲလျောင်းတဲ့အခါ နာကျင်မှုပိုရှိလာပါတယ်။

---

ပခုံးအရွတ်စုတ်ပြဲခြင်း၏ ရောဂါရှာဖွေခြင်း။

လူနာက ဆရာဝန်ဆီလာပြတဲ့အခါ ဆရာဝန်သည် မှတ်တမ်းယူ၍ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ စစ်ဆေးမှုများပြုလုပ်ပြီး Rotator Cuff အရွတ်များကို ကောင်းမွန်စွာကြည့်ရှုနိုင်သည့် ဓာတ်မှန် သို့မဟုတ် MRI (လျှပ်စစ်သံလိုက်ဓာတ်ရောင်ခြည်) ပြုလုပ်နိုင်သည်။

---

စုတ်ပြဲနေသော ပခုံးအရွတ်များကို ကုသပါ။

ပခုံးအရွတ်စုတ်ပြဲခြင်းအတွက် ကုသမှုသည် စုတ်ပြဲသောအရွတ်၏ကြာချိန်၊ သဘာဝနှင့် အရွယ်အစားပေါ်တွင် မူတည်သည်။ နာကျင်မှုသည် ပြင်းထန်ပြီး နေ့စဉ် ပခုံးအသုံးပြုမှုကို အနှောင့်အယှက်ပေးသည်။

1) ခွဲစိတ်မှုမဟုတ်သော ကုသမှု

ကုသမှု၏အစ ဆရာဝန်က ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကုထုံးနဲ့အတူ ပါးစပ်ဆေးတွေ ပေးပါလိမ့်မယ်။ ပခုံးကို အနားယူပြီး ပခုံးလုပ်ဆောင်ချက် ပိုမိုကောင်းမွန်လာမှုနှင့်အတူ၊ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း စုတ်ပြဲနေသော အရွတ်အုပ်စုရှိ လူနာများ၏ 50% ခန့်မှာ ပြန်လည်ကောင်းမွန်လာပြီး ပုံမှန် သို့မဟုတ် ပုံမှန်နီးပါး ပခုံးအသုံးပြုမှုသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိနိုင်ခဲ့ကြသည်။ တစ်ခါတစ်ရံတွင် ဆရာဝန်သည် ထိုးဆေးကို အသုံးပြုနိုင်သည်။ ပခုံးအဆစ်ထဲသို့ (စတီရွိုက်ဆေး သို့မဟုတ် စတီးရွိုက်မဟုတ်သော ရောင်ရမ်းမှုတိုက်ဖျက်ရေးဆေး) ခံတွင်းဆေးနဲ့ ကုသရင် နှင့်/သို့မဟုတ် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျေနပ်လောက်သော ရလဒ်များ မအောင်မြင်သေးပါ။

ခွဲစိတ်ကုသခြင်းမဟုတ်သော အကျိုးကျေးဇူးများ

ခွဲစိတ်မှုမှ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည့် အန္တရာယ်များဖြစ်သည့် ပိုးဝင်ခြင်း၊ အေးခဲနေသော ပခုံးနှင့် မေ့ဆေးကြောင့် နောက်ဆက်တွဲပြဿနာများကို ရှောင်ရှားနိုင်သည်။ ဤရှုပ်ထွေးမှုများသည် arthroscopic ခွဲစိတ်မှု၊ ခွဲစိတ်ပြုပြင်ခြင်းနှင့် ပခုံးအရွတ်ပြုပြင်ခြင်းများတွင် ရှားပါးသည်။

ခွဲစိတ်ကုသခြင်းမဟုတ်သော အားနည်းချက်များ

စုတ်ပြဲနေသော အရွတ်အရွယ်အစားသည် အရွယ်အစား တိုးလာနိုင်သည်။ အချို့သောရာထူးများတွင် အသုံးပြုရန် ကန့်သတ်ချက်များရှိနိုင်သည်။ အသုံးပြုမှု စွမ်းအား ကျဆင်းသွားနိုင်ပါတယ်။

2) ခွဲစိတ်ကုသ ခြင်း။

အချိန်အတော်ကြာ ခွဲစိတ်ကုသခြင်းမရှိဘဲ မသက်သာသော လူနာများ သင့်ဆရာဝန်သည် ခွဲစိတ်မှုကို အကြံပြုနိုင်သည်။ အထူးသဖြင့် ပခုံးအများကြီးသုံးဖို့ လိုအပ်နေသေးတဲ့ လူနာတွေပါ။ သို့မဟုတ် ၎င်းတို့၏ ပခုံးကို အသုံးပြုရန် လိုအပ်သော အားကစားသမား သို့မဟုတ် မတော်တဆ ထိခိုက်မိပြီး အရွတ်စုတ်ဖူးသော လူနာများ။ လက်ရှိတွင်၊ ခွဲစိတ်မှုသည် ပခုံးအရွတ်များနှင့်/သို့မဟုတ် tartar ကိုပြုပြင်ရန်အတွက် arthroscopic suturing ကိုအသုံးပြုသည်။ ကုသမှုရလဒ်က အတော်လေးကောင်းပါတယ်။ ခွဲစိတ်မှုရဲ့ နောက်ဆက်တွဲပြဿနာ အနည်းငယ် လူနာများသည် ခွဲစိတ်ပြီးနောက် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာကုထုံးကို လျင်မြန်စွာ စတင်နိုင်သည်၊ ဆိုလိုသည်မှာ ခွဲစိတ်ပြီးနောက် နောက်တစ်နေ့တွင် ဖြစ်သည်။