ခါးနာပြီး ပျောက်သွားရင် စိတ်ပူစရာ မလိုပါဘူး။ ဒါပေမယ့် ခါးနာတာက လပေါင်းများစွာ ကြာပြီး ရောဂါလက္ခဏာတွေ မသက်သာဘူးဆိုရင်၊ ဒူလာရောဂါကြောင့် ခါးနာခြင်းဖြစ်နိုင်သောကြောင့် သေးငယ်သောကိစ္စမဟုတ်ပေ။ သို့မဟုတ် ankylosing spondylitis ဟုခေါ်သောရောဂါ၏အမည်တစ်ခုရှိသည်။ ၎င်းသည် adhesions ကိုဖြစ်ပေါ်စေသောကျောရိုးရောင်ခြင်းနှင့်ဆက်စပ်သည်။ ဒါဟာ နာကျင်မှုကိုဖြစ်စေပြီး နေ့စဉ်ဘ၀ကို ရေရှည်မှာ အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေပါတယ်။ တတ်နိုင်သမျှ အထူးကု ဆရာဝန်နှင့် အမြန်ဆုံး ကုသမှုခံယူရန် လိုအပ်ပါသည်။
စားပွဲမှာ အချိန်အကြာကြီးထိုင်ပြီးရင် Office Syndrome လို့ထင်ကြတဲ့ လက္ခဏာတွေအများကြီးရှိပါတယ်။ အထူးသဖြင့် အချိန်အကြာကြီး ထိုင်ပြီးနောက် ခါးနာခြင်း၊ လည်ပင်းနာခြင်း ၊ အကြာကြီး ငြိမ်နေခြင်းတို့ကြောင့် ကျောကုန်း သို့မဟုတ် လည်ပင်းမှာ တုပ်နှောင်ထားသလို ခံစားရခြင်း ၊ လမ်းလျှောက်ခြင်း (သို့) ရွေ့လျားခြင်းမှ ထလာသောအခါ ပိုသက်တောင့်သက်သာ ခံစားရတတ်ပါသည်။ ankylosing spondylitis ဟုခေါ်သော rheumatoid ရောဂါအကြောင်း တွေးတောခြင်းသည် ပို၍ပင် တန်ဖိုးရှိပါသည်။
Ankylosing spondylitis
Ankylosing Spondylitis – AS သို့မဟုတ် Spondyloarthritis – SpA သည် အဆစ်အမြစ်ရောင်ရမ်းခြင်းနှင့် အပိုအဆစ်ရောင်ရောဂါလက္ခဏာများဖြင့် ပါသွားသော နာတာရှည်ကျောရိုးရောင်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပွားသောရောဂါဖြစ်သည်။ ကျောရိုးကို အချိန်အတော်ကြာ ရောင်လာသောအခါတွင် စေးရည်များ ပေါက်လာသည်။ ယင်းကြောင့် ကျောရိုးသည် မလှုပ်ရှားနိုင်တော့ဘဲ တွဲကျလာကာ အချို့လူနာများတွင်လည်း ဖြစ်နိုင်ပါသည်။ အခြားအဆစ်များ ရောင်ရမ်းခြင်း ၊ ခြေကျင်းဝတ် ၊ ဒူး ၊ တင်ပါး အစရှိသည့် အဆစ်များ တောင့်တင်းမှုကို ဖြစ်စေပါသည်။ မျက်လုံးနီခြင်းနှင့် အမြင်မှုန်ဝါးခြင်းကဲ့သို့သော အခြားလက္ခဏာများလည်း ရှိနိုင်သည်။ psoriasis အရေပြားရောဂါ ခြေဖနောင့်နာခြင်း စတာတွေ ၊
ရောဂါဖြစ်ရတဲ့အကြောင်းရင်း
လက်ရှိတွင် ankylosing spondylitis ၏အကြောင်းရင်းအတိအကျမသိရသေးပါ။ လေ့လာမှုများက တွေ့ရှိခဲ့သည်။ အချို့လူနာများတွင် ၎င်းသည် ယေဘူယျလူများထက် ရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေပိုများသော မျိုးဗီဇပစ္စည်း HLA B27 နှင့် ဆက်စပ်နေသည်။ သို့သော် ရောဂါပိုးကူးစက်ခြင်း သို့မဟုတ် ဓာတုပစ္စည်းအချို့နှင့် ထိတွေ့ခြင်းစသည့် ပတ်သက်သည့် အခြားအချက်များ ရှိရပါမည်။ အမျိုးသားများတွင် အမျိုးသမီးများထက် ပိုအဖြစ်များပါသည်။ အများအားဖြင့် မြီးကောင်ပေါက်အရွယ်မှ အရွယ်ရောက်ပြီးချိန်အထိ ဖြစ်တတ်သည်။
ရောဂါလက္ခဏာများ
ankylosing spondylitis ၏ လက္ခဏာများ မှာ-
- နာတာရှည် ခါးနာခြင်း သို့မဟုတ် ခါးနာခြင်း 3 လထက်ပို၍ ခါးနာခြင်း သို့မဟုတ် ကျောကြွက်သားများ ပုံမှန်ထက် ပိုအလုပ်လုပ်ခြင်း မှတ်တမ်းမရှိခြင်း ။
- ခါးနာခြင်း သို့မဟုတ် ညဘက်တွင် ပြင်းထန်စွာ ခါးနာခြင်း၊ အိပ်ပျော်နေစဉ် နှင့် နံနက်အိပ်ရာနိုးပြီးနောက်တွင် ဖြစ်တတ်ပါသည်။
- အချိန်အကြာကြီး မလှုပ်ရှားဘဲ ခါးနာခြင်း သို့မဟုတ် တောင့်တင်းခြင်း။
- အဆစ်အမြစ် ကိုက်ခဲခြင်း နှင့် အဆစ်အမြစ် ရောင်ရမ်းခြင်းများလည်း ရှိနေပါသည်။ တင်ပါး၊ ဒူး၊ ခြေကျင်းဝတ် အစရှိတဲ့ အောက်ပိုင်းတွေမှာ တွေ့ရတတ်ပါတယ်။
- အဆစ်စနစ်မှလွဲ၍ အခြားလက္ခဏာများမှာ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း၊ မျက်လုံးနီခြင်း၊ မျက်လုံးနာခြင်း၊ ပါးစပ်အနာပေါက်ခြင်း၊ အရေပြားနီမြန်းခြင်း၊ အစာစားချင်စိတ်မရှိခြင်း စသည်တို့ဖြစ်သည်။
ရောဂါရှာဖွေပါ။
ankylosing spondylitis ၏ရောဂါရှာဖွေရေးအားဖြင့်လုပ်ဆောင်နိုင်သည်။
- မှတ်တမ်းယူပါ ။ ဆရာဝန်သည် နာကျင်မှုအသေးစိတ်၊ ကြာချိန်၊ ပြင်းထန်မှုနှင့် ဆေးမှတ်တမ်းအကြောင်း မေးမြန်းပါလိမ့်မည်။
- ကျောရိုးလှုပ်ရှားမှုကို စမ်းသပ်ရန် ကွေးခြင်း သို့မဟုတ် စောင်းခြင်းဖြင့် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ စစ်ဆေးခြင်း ။ ၎င်းတွင် မတူညီသော အစိတ်အပိုင်းများကို နှိပ်ခြင်းနှင့် သင်၏နာကျင်မှုအဆင့်ကို စမ်းသပ်ရန် သင့်ခြေထောက်များကို မတူညီသော အနေအထားသို့ ရွှေ့ခြင်းတို့ ပါဝင်ပါသည်။
- ရောင်ရမ်းမှု ရှိ၊ မရှိ စစ်ဆေးရန် သွေးစစ်ဆေးမှု နှင့် ရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေရှိသည့် HLA B27 မျိုးဗီဇကို စစ်ဆေးပါ။
- ဓာတ်မှန်ရိုက်ခြင်း (X-Ray) သည် တည်နေရာ၊ ရောင်ရမ်းမှုနှင့် ဆက်သွယ်မှုများကို ကြည့်ရှုရန်။ ကျောရိုးပေါ်မှာ စုတ်ပြဲ၊
- MRI စကင်န်သည် အရိုးများနှင့် ပျော့ပျောင်းသောတစ်ရှူးများ၏ ရုပ်ထွက်မြင့်မားသောပုံများကို ရိုက်ယူရန် ရေဒီယိုလှိုင်းများနှင့် စွမ်းအင်မြင့်သံလိုက်စက်ကွင်းကို အသုံးပြုသည်။ ရောဂါရှာဖွေရန်၊ ကုသမှုကိုစီစဉ်ရန်နှင့် အသေးစိတ်နှင့်တိကျသောပုံစံဖြင့်နောက်ဆက်တွဲကူညီရန်။
ankylosing spondylitis ကုသပါ။
လောလောဆယ်တော့ ankylosing spondylitis ကို ကုသလို့ မရသေးပါဘူး။ ဒါပေမယ့် ရောဂါလက္ခဏာတွေကို သက်သာရာရစေတယ်၊ ရောင်ရမ်းမှုကို လျှော့ချပေးပြီး ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်တဲ့ ပြင်းထန်မှုနဲ့ မသန်စွမ်းမှုကို တားဆီးပေးနိုင်ပါတယ်။ ကုသမှုနည်းလမ်းများပါဝင်သည်-
- ဆေးဝါးကုသမှု အကိုက်အခဲပျောက်ဆေးအုပ်စုထဲမှာ Nonsteroidal Anti-inflammatory ဆေးဝါးများ အဆစ်အမြစ်ရောင်ရောဂါ တိုက်ဖျက်ရေးဆေးများ အပါအဝင် အခြားရောဂါလက္ခဏာများကို ဆရာဝန်မှ သင့်လျော်သည်ဟု ယူဆပါသည်။ ဆေးဝါး၏ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများကို သတိပြုပြီး ဆေးဝါးပညာရှင်၏ ညွှန်ကြားချက်ကို တိကျစွာ လိုက်နာရပါမည်။
- ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာကုထုံး နာကျင်မှုကို သက်သာစေပြီး လူနာအား သင့်လျော်သော အနေအထားတွင် ရှိနေစေရန် ကူညီပေးသည်- အဆစ်များကို ဆန့်ထုတ်ခြင်း၊ နှိပ်နယ်ခြင်း၊ ဆွဲခြင်း၊ လှုပ်ရှားခြင်း။ ကာယလေ့ကျင့်ခန်း နာကျင်မှုကိုသက်သာစေရန် အပူနှင့်အအေးကိုအသုံးပြုပါ။
- အဆစ်များ ပြင်းထန်စွာ ပျက်စီးသွားခြင်း သို့မဟုတ် မသင့်လျော်သော အနေအထားတွင် ချိတ်မိနေမှသာ ခွဲစိတ်မှုကို အသုံးပြုပါသည်။ အဆစ်တွေကို အပြည့်အဝ အသုံးမချနိုင်တော့ဘူး။ ခွဲစိတ်မှုက သင့်လှုပ်ရှားမှုကို ပြန်လည်ရရှိစေပြီး နေ့စဉ်ဘဝတွင် သင့်အဆစ်များကို အသုံးပြုရန် ကူညီပေးပါမည်။
- အမူအကျင့် ပြုပြင်ခြင်း တွင် မြင့်မားသော ခေါင်းအုံးများဖြင့် အိပ်ခြင်းကို ရှောင်ကြဉ်ခြင်း ပါဝင်သည်။ တစ်ချိန်လုံး ကွေးညွတ်နေတဲ့ ကိုယ်ဟန်အနေအထားတွေကို ရှောင်ပါ။ လမ်းလျှောက်ပြီး မတ်မတ်ထိုင်ပါ။ ဥပမာ- သင့်ကျောကို တည့်တည့်ထားပြီး ညီညာသော မျက်နှာပြင်ပေါ်တွင် အိပ်ပါ။
- အခြားကုသမှုများ uveitis ကဲ့သို့သော အခြားကိုယ်တွင်းအင်္ဂါစနစ်များတွင် ပြဿနာများရှိပါက နောက်ဆက်တွဲပြဿနာများကို ကာကွယ်ရန် မျက်စိအထူးကုဆရာဝန်ထံ ပြသရပါမည်။ ယိုစိမ့်နေသော နှလုံးအဆို့ရှင်သည် နှလုံးအထူးကုဆရာဝန်ထံ ချက်ချင်းကုသမှုခံယူရန် လိုအပ်သည်။
နာတာရှည် ခါးနာခြင်းသည် ပေါ့ပေါ့ဆဆ ခံယူသင့်သော အရာမဟုတ်ပါ။ အထူးသဖြင့်၊ အဆစ်အမြစ်ရောင်ရမ်းခြင်း သို့မဟုတ် ankylosing spondylitis ကြောင့် ခါးနာခြင်းသည် ဖြစ်နိုင်သမျှ မှန်ကန်သောကုသမှုကို ခံယူနိုင်ရန် စေ့စေ့စပ်စပ် ရောဂါရှာဖွေရန် လိုအပ်ပါသည်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ကုသမှုက အရမ်းနှေးတယ်။ အဆစ်သည် ပြင်းထန်စွာ ပျက်စီးပြီး ပိတ်သွားနိုင်သည်။
BASDAI Ankylosing Spondylitis Exacerbation Assessment Scale