โภชนบำบัดหลังผ่าตัดถุงน้ำดี

3 นาทีในการอ่าน
โภชนบำบัดหลังผ่าตัดถุงน้ำดี

ถุงน้ำดีเป็นเพียงตัวเก็บพักน้ำดี ซึ่งช่วยในการย่อยอาหารประเภทไขมัน หลังผ่าตัดเอาถุงน้ำดีออก น้ำดียังคงถูกสร้างจากตับและไหลลงมาตามท่อน้ำดีเข้าสู่ลำไส้เล็กเพื่อย่อยไขมันตามปกติ เพียงแต่อาจไม่เข้มข้นเท่าเดิม จึงต้องดูแลด้านการรับประทานอาหารเป็นพิเศษเพื่อสุขภาพที่ดีในระยะยาว

 

อาการข้างเคียงเมื่อไม่มีถุงน้ำดี

หลังผ่าตัดเอาถุงน้ำดีออกอาจมีอาการ

  • ท้องอืด ท้องเฟ้อ
  • อาหารไม่ย่อยหลังรับประทานอาหาร โดยเฉพาะอาหารที่มีไขมันสูง 
  • อาจท้องเสียจากการที่น้ำดีไหลออกมามากเกินไป 

ดังนั้นควรรับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพปริมาณน้อย ๆ จำนวนหลายมื้อแทนการรับประทานมาก ๆ ในครั้งเดียว โดยเฉพาะใน 2 เดือนแรกควรรับประทานอาหารไขมันต่ำ ใยอาหารสูง จะช่วยทุเลาอาการหลังผ่าตัดได้


เลือกอาหารไขมันต่ำ

หลังผ่าตัดถุงน้ำดีเมื่อเวลาผ่านไปท่อน้ำดีจะขยายตัวและเก็บน้ำดีไว้ได้เพิ่มขึ้น บางคนสามารถรับประทานอาหารปกติได้ แต่ในคนที่การย่อยไขมันยังบกพร่อง อาจมีอาการท้องอืด ท้องเฟ้อหลังรับประทานอาหารไขมันสูงในมื้อเดียว 

ปกติควรรับประทานอาหารที่มีไขมันร้อยละ 20 – 35 ของพลังงาน โดยเลือกรับประทานไขมันที่ไม่อิ่มตัวเป็นหลัก พบในอโวคาโด น้ำมันมะกอก ถั่วเปลือกแข็ง เมล็ดธัญพืช ปลา และควรหลีกเลี่ยงไขมันอิ่มตัว ซึ่งพบในหนังเป็ด ไก่ เนื้อสัตว์ ไข่แดง นม และผลิตภัณฑ์จากนมที่มีไขมันเต็มส่วน หลีกเลี่ยงไขมันทรานส์ ซึ่งพบในเบเกอรี่ ครีมเทียม 

กรณีมีปัญหาในการย่อยไขมัน แนะนำให้รับประทานอาหารที่มีไขมันต่ำ (ไขมันน้อยกว่า 3 กรัมต่อ 1 หน่วยบริโภค หรือ 1/2 ช้อนชาต่อมื้อ)


ตารางอาหารหลังผ่าตัดถุงน้ำดี

ชนิดอาหาร

อาหารที่ควรหลีกเลี่ยง

อาหารที่รับประทานได้

เนื้อสัตว์และผลิตภัณฑ์ทดแทนเนื้อสัตว์

  • เนื้อสัตว์ติดมัน เช่น เนื้อวัวติดมัน เนื้อหมูติดมัน
  • หนังสัตว์ เช่น หนังเป็ด หนังไก่
  • เนื้อสัตว์แปรรูป เช่น ไส้กรอก  แฮม เบคอน
  • ปลา
  • เนื้อสัตว์ไม่ติดมัน ไม่ติดหนัง

นมและผลิตภัณฑ์จากนม

  • นม โยเกิร์ต เนยแข็งชนิดที่มีไขมันเต็มส่วน
  • เนย
  • น้ำมันหรือไขมันหมู
  • วิปปิ้งครีม
  • ครีมเปรี้ยว
  • ไอศกรีมที่มีนมเป็นส่วนประกอบ
  • ซอสหรือน้ำสลัดที่มีครีมเป็นส่วนประกอบ
  • นมไขมันต่ำ โยเกิร์ตไขมันต่ำ เนยแข็งไขมันต่ำ
  • น้ำมันพืช โดยจำกัด <  3 กรัมต่อ 1 หน่วยบริโภค หรือ 1/2 ช้อนชาต่อมื้อ

ข้าว แป้ง ธัญพืช

  • เบเกอรี่
  • ก๋วยเตี๋ยว เส้นหมี่ แครกเกอร์ พาสต้า มะกะโรนี ธัญพืชไม่ขัดสี ข้าวกล้อง ขนมปังโฮลวีต ซีเรียลโฮลเกรน

เมนูอาหาร

  • เมนูที่ใช้น้ำมันมาก เช่น ผัดซีอิ๊ว หอยทอด ผัดไท ก๋วยเตี๋ยวแห้ง
  • เมนูที่มีกะทิเป็นส่วนประกอบ
  • เมนูประเภทต้ม นึ่ง ย่าง อบ ยำ หรือผัดที่ใช้น้ำมันน้อย ๆ (ไม่เกิน 1/2 ช้อนชา)

เลือกอาหารที่มีใยอาหารสูง

อาการท้องเสียพบได้บ่อยหลังผ่าตัดนิ่วในถุงน้ำดีมักจะดีขึ้นเมื่อเวลาผ่านไป การเพิ่มใยอาหารจะช่วยบรรเทาอาการท้องเสียได้ ใยอาหารพบในธัญพืช เช่น ข้าวกล้อง ข้าวโอ๊ต ผลไม้ ผัก และพืชตระกูลถั่ว ควรเพิ่มการรับประทานใยอาหารทีละน้อย ๆ เพื่อป้องกันอาการคลื่นไส้ อาเจียน นอกจากนี้ควรหลีกเลี่ยงเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน เช่น กาแฟ ชา และอาหารรสจัด


รับประทานอาหารครั้งละน้อย แต่บ่อยมื้อ

การรับประทานอาหารครั้งละน้อย ๆ แต่แบ่งเป็นหลายมื้อจะช่วยป้องกันท้องเสียและปวดท้องได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งหลังผ่าตัด 2 เดือนแรก การรับประทานอาหารปริมาณมากและนั่งอยู่กับที่จะทำให้การดูดซึมอาหารไม่ดีและท้องเสียได้


Reference & Resources

  • NHS Choices: Do I Need to Change My Diet After Gallbladder Surgery?
  • Nutrition and Diet Therapy: Self-instructional Approaches; Peggy Stanfield and Y.H. Hui
  • Academy of Nutrition and Dietetics: Amount and Types of Fat We Eat Affect Health and Risk of Disease: Updated Position of Academy of Nutrition and Dietetics
  • Institute of Medicine: Dietary Reference Intakes – Macronutrients
  • Oprah.com: What to Eat After a Gallbladder Removal
Loading

กำลังโหลดข้อมูล

สอบถามเพิ่มเติมที่

ศูนย์ศัลยกรรม

ชั้น 1 อาคาร D โรงพยาบาลกรุงเทพ

ทุกวัน เวลา 08.00 - 20.00 น.

แพทย์ที่เกี่ยวข้อง

ดูแพทย์ทั้งหมด