กรดไหลย้อน เป็นโรคที่สร้างความทุกข์ทรมานและความรำคาญ เพราะฉะนั้นการปรับพฤติกรรมที่ช่วยลดกรดไหลย้อนได้จึงเป็นเรื่องสำคัญ ซึ่งการนอนตะแคงซ้ายสามารถช่วยลดอาการแสบร้อนกลางอกจากกรดไหลย้อนได้จริง
สัญญาณโรคกรดไหลย้อนคืออะไร
อาการที่เป็นสัญญาณเตือนโรคกรดไหลย้อน ได้แก่
- แสบร้อนกลางอก ไล่ขึ้นมาจากยอดอกขึ้นมาถึงคอ
- ปวด จุกเสียด แน่นลิ้นปี่ มีน้ำรสเปรี้ยวหรือขมในคอ
- อาการเจ็บหน้าอก
- อาการนอกหลอดอาหาร เสียงแหบ กระแอมบ่อย ๆ ไอเรื้อรัง เจ็บคอ
กินแล้วนอนทำไมกรดไหลย้อน
เมื่อรับประทานอาหารกล้ามเนื้อหูรูดของหลอดอาหารที่เชื่อมต่อกระเพาะอาหารจะเปิด อาหารจึงเคลื่อนลงสู่กระเพาะอาหารได้และจะปิดโดยเร็วเพื่อป้องกันอาหารและน้ำย่อยไหลย้อนสู่หลอดอาหาร ดังนั้นถ้ากล้ามเนื้อหูรูดนี้ทำงานผิดปกติหรือไม่แข็งแรง อาหารและน้ำย่อยในกระเพาะอาหารอาจไหลย้อนมาที่หลอดอาหาร โดยเฉพาะเวลานอน กรดที่ไหลย้อนขึ้นมาในหลอดอาหารจะทำให้เกิดหลอดอาหารอักเสบและผลแทรกซ้อนอย่างอื่นตามมา โรคกรดไหลย้อนอาจไม่ใช่โรคร้ายแรง แต่ถ้าปล่อยไว้นานไม่ได้รับการวินิจฉัยและรักษาที่ถูกต้องอาจเกิดการเปลี่ยนแปลงและมีผลแทรกซ้อนที่ร้ายแรงตามมาได้ และในผู้ป่วยที่เป็นโรคหอบหืด กรดไหลย้อนจะทำให้เกิดอาการหอบหืดได้มากและบ่อยขึ้นได้
ท่านอนตะแคงซ้ายช่วยลดกรดไหลย้อนได้อย่างไร
ผู้ป่วยโรคกรดไหลย้อนในกระเพาะอาหารมากถึง 80% มีอาการกรดไหลย้อนรบกวนในเวลากลางคืน ข้อมูลจากวารสาร The American Journal of Gastroenterology ในเดือนกุมภาพันธ์ 2022 เกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างท่านอนและโรคกรดไหลย้อนในเวลากลางคืน โดยใช้วิธีตรวจวัดท่านอนควบคู่กับการวัดระดับ pH ในหลอดอาหาร และวัดค่าความต้านทานไฟฟ้า (Impedance) เพื่อศึกษาผลกระทบของท่านอนต่ออาการกรดไหลย้อนระบุว่า การนอนในท่านอนตะแคงซ้ายช่วยลดการเกิดกรดไหลย้อนตอนกลางคืนได้ดีที่สุด เมื่อเทียบกับการนอนหงายหรือนอนตะแคงขวา เนื่องจากท่านอนตะแคงซ้ายหลอดอาหารตำแหน่งของหูรูดหลอดอาหารจะอยู่สูงกว่ากระเพาะอาหาร ทำให้กำจัดกรดออกจากหลอดอาหารได้เร็วกว่าท่านอนอื่น ถึงแม้ในแต่ละท่านอนจำนวนครั้งที่เกิดกรดไหลย้อนจะไม่แตกต่างกันมาก แต่การลดเวลานอนในท่านอนหงายหรือท่านอนตะแคงขวาอาจช่วยลดอาการกรดไหลย้อนในเวลากลางคืนและทำให้การนอนหลับดีขึ้น ดังนั้นในผู้ป่วยกรดไหลย้อน หากเลือกนอนตะแคงซ้ายจะช่วยลดกรดไหลย้อนได้ดีกว่าท่านอนท่าอื่น
ผู้ป่วยกรดไหลย้อนควรปรับพฤติกรรมอย่างไร
- ควบคุมน้ำหนักไม่ให้เกินเกณฑ์
- ไม่นอนหลังรับประทานอาหารทันทีหรือภายใน 2 – 3 ชั่วโมง
- เลี่ยงอาหารที่กระตุ้นให้กรดไหลย้อน เช่น ของทอด ของมัน อาหารรสจัด น้ำอัดลม ชา กาแฟ เบียร์
- อย่ารับประทานอาหารเร็วเกินไป เคี้ยวให้ละเอียด
- ควรหนุนหัวเตียงให้สูงประมาณ 6 – 8 นิ้วขึ้นไป
- งดสูบบุหรี่หรือดื่มแอลกอฮอล์
กรดไหลย้อนกลับมาเป็นซ้ำได้ไหม
แม้รักษากรดไหลย้อนแล้ว ผู้ป่วยกรดไหลย้อนสามารถกลับมาเป็นซ้ำได้ เพราะเกิดจากความผิดปกติของกล้ามเนื้อหูรูดของหลอดอาหารและพฤติกรรมการใช้ชีวิตของแต่ละบุคคล หากรักษาโรคกรดไหลย้อนแล้วไม่ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมก็มีโอกาสที่ผู้ป่วยโรคกรดไหลย้อนจะกลับมาเป็นซ้ำ และถึงแม้ผู้ป่วยจะรับประทานยาลดการหลั่งกรดติดต่อกันหลายสัปดาห์ตามที่แพทย์แนะนำก็มีโอกาสกลับมาเป็นซ้ำได้เช่นกัน ทั้งนี้หากผู้ป่วยกลับมาเป็นซ้ำ แพทย์อาจพิจารณาการตรวจวินิจฉัยเพิ่มเติมโดยการส่องกล้องหลอดอาหาร การตรวจการทำงานของหลอดอาหาร และการวัดกรดในหลอดอาหารเพื่อเช็กการทำงานและความเป็นกรดด่างของหลอดอาหาร
Reference:
- Associations between Sleep Position and Nocturnal Gastroesophageal Reflux: A Study Using Concurrent Monitoring of Sleep Position and Esophageal pH and Impedance, The American Journal of Gastroenterology 117(2): p 346 – 351, February 2022.
- https://journals.lww.com/ajg/abstract/2022/02000/associations_between_sleep_position_and_nocturnal.28.aspx
แพทย์ที่ชำนาญการรักษากรดไหลย้อน
นพ.สุริยะ จักกะพาก ศัลยแพทย์โรคระบบทางเดินอาหารและตับ ศูนย์โรคทางเดินอาหารและตับ โรงพยาบาลกรุงเทพ
สามารถคลิกที่นี่เพื่อทำนัดหมายได้ด้วยตนเอง
โรงพยาบาลที่ชำนาญด้านการรักษากรดไหลย้อน
ศูนย์โรคทางเดินอาหารและตับ โรงพยาบาลกรุงเทพ พร้อมให้การรักษาผู้ป่วยโรคกรดไหลย้อนแบบองค์รวม โดยแพทย์เฉพาะทางที่มีความชำนาญ พยาบาล และทีมสหสาขา พร้อมด้วยอุปกรณ์และเทคโนโลยีที่ทันสมัย เพื่อให้กลับมามีคุณภาพชีวิตที่ดีในระยะยาว
